Koło Związku Powstańców Śląskich w Jastrzębiu-Zdroju zostało utworzone z inicjatywy Mikołaja Witczaka jr 21 kwietnia 1927 r. W jego skład weszli dotychczasowi członkowie Koła ZPŚl. w Jastrzębiu Górnym. Koło liczyło 45 członków, w tym 10 uchodźców z Opolszczyzny. 14 listopada 1927 r. Grupa Jastrzębie (Jastrzębie-Zdrój, Jastrzębie Dolne, Jastrzębie Górne) otrzymała pierwszy w okręgu sztandar powstańczy. Związek Powstańców Śląskich organizował biwaki, ogniska i festyny upamietniające patriotyczne rocznice. Członkowie Związku brali udział w pogadankach, prelekcjach, a także w różnych zawodach sportowych m. in. „Marsza nad Odrę” (w 1930 r. zajęli drugie miejsce). W 1929 r. założono pierwszą przy ZPŚl. sekcję narciarską.
Skład Zarządu:
– Stania Paweł – prezes
– Antończyk Józef – sekretarz
– Kempny Alojzy – skarbnik
– Pander Piotr – komendant
– Witczak Mikołaj jr – prezes honorowy
Kolejny skład Zarządu:
– Pander Piotr – prezes
– Antończyk Józef – sekretarz
– Piechaczek Teofil – skarbnik
– Witczak Mikołja jr – komendant
W 1932 r. w sali Józefa Woryny odbyło się spotkanie członków Koła ZPŚl. z Jastrzębia Dolnego, którzy podjęli uchwałę o połączeniu z Kołem Jastrzębie-Zdrój.Liczba członków wzrosła do 108, a po szkrzydłami Koła swoją działalność rozwinęła grupa młodzieży z Oddziałów Młodzieży Powstańczej, której członkowie święcili sukcesu w zawodach lekkoatletycznych, piłki siatkowej czy narciarskich.
Kolejny skład Zarządu:
– Antończyk Józef – prezes
– Juraszek Ryszard – sekretarz
– Kempny Alojzy – skarbnik
– Pander Piotr – komendant
Członkowie Zarządu z 1936 r.:
– Antończyk Józef – prezes
– Szulik Jan – wiceprezes
– Piechaczek Teofil – sekretarz
– Witoś Jóżef – zastępca sekretarza
– Korus Wincenty – skarbnik
– Pandera Piotr – komendant
Komisja rewizyjna: Hetmański Józef, Mazur Jan, Salamon Jakób
w 1936 r.staraniem ZPŚl. ufundowano pomnik pomordowanych powstańców na cmentarzu w Jastrzębiu Górnym.W grudniu 1937 r. Piotr Pander opuścił Jastrzębie i funkcję komendanta objął Józef Hetmański.
Źródła:
- „Polska Zachodnia” 1927-1939.
- „Powstaniec” 1930.
- Mrożkiewicz J., Zapomniany życiorys śląskiego powstańca, Mikołaj Witczak jr. „Wspomnienia” i „Przyczynki”, Jastrzębie-Zdrój 2006.