Wagner Jerzy (ur. 19 IV 1926 Warszawa – zm. 21 III 1978 Jastrzębie-Zdrój) – powstaniec warszawski, lekarz, organizator służby zdrowia w Jastrzębiu-Zdroju.

Jerzy Wagner urodził się 19 kwietnia 1926 r. w Warszawie jako syn Stefana i Janiny Piętak. W rodzinnym mieście ukończył szkołę powszechną i gimnazjum, a następnie podjął naukę w Liceum pw. Św. Wojciecha. Wybuch wojny spowodował, że dalszą edukację musiał kontynuować w konspiracji. W takich warunkach zdał również egzamin dojrzałości – stało się to tuż przed wybuchem powstania warszawskiego w 1944 r.

Miał zaledwie 15 lat, gdy wstąpił w szeregi Związku Walki Zbrojnej, przekształconego później w Armię Krajową. Mimo młodego wieku brał udział w akcjach Kedywu, czyli pionu AK zajmującego się akcjami dywersji i sabotażu. We wrześniu 1943 r. Wagner znalazł się w składzie II Batalionu Szturmowego „Odwet” z por. Juliuszem Sobolewskim ps. „Roman” na czele.

Pod koniec lipca 1944 r. Wagner, noszący pseudonim „Ogrom”, pełnił funkcję zastępcy drużynowego w swoim oddziale. Niestety batalion nie otrzymał części broni i w chwili wybuchu powstania był słabo uzbrojony. Tymczasem zadaniem oddziału było zdobycie koszar SS oraz wojsk przeciwlotniczych. W tej sytuacji zgrupowanie Wagnera nie było w stanie wykonać wszystkich zadań. Straty były na tyle duże, że dowódca zostawił żołnierzom wolną rękę w wydostaniu się z okrążenia. Wagner przedarł się wówczas w rejon Śródmieścia. Trafił do Oddziału Osłonowego Wojskowych Zakładów Wydawniczych Oddziału VI Biura Informacji i Propagandy przy Komendzie Głównej AK.

Po upadku powstania trafił do Stalagu X B w Sanbostel w Dolnej Saksonii (nr jeniecki 222898). Stalag ten zaliczano do najcięższych w Rzeszy z uwagi na dużą śmiertelność wśród osadzonych. Wagner przebywał w obozie do 29 kwietnia 1945 r., kiedy został uwolniony przez żołnierzy brytyjskich. Podobnie jak jego koledzy wstąpił w szeregi Polskich Sił Zbrojnych. Został dowódcą kompanii w stopniu podporucznika.

W czerwcu 1946 r. powrócił do kraju. Jeszcze w tym samym roku rozpoczął studia w Akademii Lekarskiej w Gdańsku. W 1950 r. przeniósł się do nowo utworzonej Akademii Medycznej w Łodzi i tam dwa lata później uzyskał dyplom lekarza. W tym czasie już był zatrudniony w Klinice Chirurgicznej AM w charakterze asystenta. W grudniu 1951 r. zawarł również związek małżeński z Wandą Maciejowską ps. „Iza”.

W tym czasie, od września 1953 r., pracował w Ośrodku Chirurgii Urazowej w Łodzi, ale już po kilku miesiącach otrzymał polecenie przeniesienia się na Górny Śląsk. W styczniu 1954 r. objął stanowisko starszego asystenta na Oddziale Chirurgii Ortopedyczno-Urazowej w Szpitalu Miejskim w Rybniku. Trzy lata później uzyskał specjalizację II stopnia w zakresie chirurgii ortopedyczno-urazowej. W czerwcu 1959 r. został ordynatorem Oddziału Chirurgii Ortopedyczno-Urazowej w Szpitalu Miejskim w pobliskich Rydułtowach. Od wielu lat był również przewodniczącym Komitetu Inwalidztwa i Zatrudnienia ZUS.

15 września 1961 r. objął funkcję ordynatora Oddziału Chirurgii Ortopedyczno-Urazowej oraz dyrektora nowo utworzonego Szpitala Miejskiego w Jastrzębiu-Zdroju. Przejął dwa budynki po Funduszu Wczasów Pracowniczych, które trzeba było w jak najkrótszym czasie wyremontować i wyposażyć. Dyrektor miał jednak niezwykłe podejście do ludzi i dzięki ogromnej mobilizacji Szpital Miejski udało się uruchomić w styczniu 1963 r., a więc… pół roku przed nadaniem Jastrzębiu praw miejskich.

Dyrektor Wagner nie miał jednak łatwego życia na swojej posadzie. Miasto zaczynało rosnąć jak na drożdżach, a prowadzona przez niego placówka z każdym rokiem stawała się coraz mniej wydolna. Nieustannie uczulał na ten fakt decydentów, którzy ostatecznie w 1969 r. podjęli historyczną decyzję o budowie w Jastrzębiu wielkiego specjalistycznego Szpitala Górniczego. W listopadzie 1972 r. Jerzy Wagner został włączony do ścisłego grona osób odpowiedzialnych za realizację tej inwestycji. W gestii dr Wagnera znajdowała się koordynacja wyposażenia medycznego przyszłej placówki. Praca ta trwała przez cały czteroletni okres budowy Szpitala Górniczego.

W międzyczasie w 1975 r. objął posadę zastępcy dyrektora ds. opieki zdrowotnej, a dwa lata później, w sierpniu 1977 r., został dyrektorem Zespołu Opieki Zdrowotnej przy Rybnickim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego. Jak widać, cały czas był obdarzany wielkim zaufaniem, ponieważ doceniano jego wiedzę i umiejętności, a także te cechy osobowości, które miały duży wpływ na prawidłowy rozwój prowadzonych przez niego placówek.

Aktywne życie zawodowe poważnie nadszarpnęło zdrowie Jerzego Wagnera. Gdy w marcu 1978 r. trafił do Szpitala Górniczego, tym razem jako pacjent, okazało się, że jest już za późno. Jerzy Wagner zmarł 21 marca 1978 r. w wieku niespełna 52 lat. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Jerzy Wagner otrzymał wiele odznaczeń, m.in. Krzyż Walecznych (2 X 1944), londyński Medal Wojska (1948), londyński Krzyż Armii Krajowej (1971), Złoty Krzyż Zasługi, Medal Zwycięstwa i Wolności (1972), Medal za Warszawę, Warszawski Krzyż Powstańczy (1973), odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (1975), Złota Odznaka „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego” (1976).

Źródła:

• wywiad z Małgorzatą Wagner-Perchaluk w dn. 3 czerwca 2019 r.
• dokumenty z archiwum Małgorzaty Wagner-Perchaluk.
• dokumenty ZBoWiD z arch. Miejskiego Ośrodka Kultury w Jastrzębiu-Zdroju.
• „Dziennik Zachodni” 1963, „Nowiny” 1963, „Trybuna Robotnicza” 1963.