Powitanie Wojska Polskiego na ziemi jastrzębskiej 4 lipca 1922 r.
Po plebiscycie i III powstaniu śląskim Liga Narodów zadecydowała o włączeniu części Górnego Śląska (w tym powiatów pszczyńskiego i rybnickiego) do Rzeczypospolitej Polskiej. W czerwcu 1922 r. rozpoczęło się przejmowanie władzy przez administrację polską. 20 czerwca Wojsko Polskie wkroczyło do Katowic, a następnie było uroczyście witane w kolejnych górnośląskich miejscowościach. Rankiem 4 lipca 1922 r. […]
Pomnik Niepodległości w Bziu Górnym
Co upamiętnia Pomnik Niepodległości stoi w szczególnym miejscu. To właśnie tutaj, na skrzyżowaniu dróg Jastrzębie-Bzie-Pawłowice, 4 lipca 1922 r. mieszkańcy Bzia witali wojsko polskie, które przynosiło upragnioną wolność. Przybywającemu od strony Pawłowic oddziałowi towarzyszyła banderia konna i rowerzyści. Żołnierzy powitał powstaniec Józef Goszyc, zaś ks. Jan Niedziela odprawił mszę polową. Następnie wojsko odprowadzono do Jastrzębia […]
Grób Żołnierzy Września
Co upamiętnia 1 września 1939 r. żołnierze 3 szwadronu 3 Pułku Ułanów Śląskich stoczyli bój o utrzymanie Jastrzębia. W trakcie walk z Niemcami poległo kilku Polaków. Dwóch z nich, Antoni Kumor i Paweł Sterniczuk, pochowanych jest na cmentarzu parafialnym w Jastrzębiu Górnym. Rodzaj Mogiła Rok fundacji b.d. Autor Nieznany Lokalizacja Jastrzębie Górne, cmentarz parafii św. […]
Letnisko Oficerskie / Officers’ Summer Resort
Letnisko Oficerskie / Officers’ Summer Resort – publikacja z serii „Perły jastrzębskiej architektury”. Siódmy album z serii „Perły jastrzębskiej architektury” został przygotowany w języku polskim i angielskim. Znalazły się w nim unikatowe fotografie i pocztówki ukazujące historię nieistniejącego już obiektu wybudowanego jako Letnisko Oficerskie, a później noszącego także takie nazwy jak: Nowe Łazienki Parkowe, Parkhotel czy […]
Lohmann Maksymilian
Lohmann Maksymilian (ur. 9 XII 1914 Częstochowa – 24 V 1990 Bielsko-Biała) – żołnierz Września’39, członek ruchu oporu, więzień obozów koncentracyjnych. Urodził się 9 grudnia 1914 r. w Częstochowie jako syn Piotra i Zofii Podwysockiej. Ukończył szkołę powszechną i VIII Państwowe Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Krakowie. Maturę zdał w 1934 r. i rozpoczął służbę wojskową w Centrum […]
Morawiec Franciszek
Morawiec Franciszek (ur. 6 XI 1914 Pszów – zm. 6 IX 1977 Jastrzębie-Zdrój) – żołnierz Września’39, jeniec wojenny, nauczyciel, działacz społeczny. Urodził się 6 listopada 1914 r. w Pszowie jako syn Franciszka i Franciszki z domu Krzyżak w rodzinie górniczej. W 1934 r. ukończył Państwowe Gimnazjum Nauczycielskie w Pszczynie. Jako nauczyciel przez rok pracował w szkole […]
Kumor Antoni
Kumor Antoni (ur. 1915 Mysłów – zm. 1 IX 1939 Jastrzębie) – żołnierz Września 1939 poległy w obronie Jastrzębia. Pochodził w Mysłowa koło Zawiercia. W 1939 r. został przydzielony do 3 Pułku Ułanów Śląskich, którego 3 szwadron skierowano do Jastrzębia. 1 września wziął udział w obronie pozycji na Bożej Górze. Zginął na tzw. Zamłyniu w trakcie […]
Wojsko Ochrony Pogranicza w Jastrzębiu
Zakończenie drugiej wojny światowej oraz utworzenie nowych granic zapoczątkowało powstanie Wojska Ochrony Pogranicza. 13 września 1945 r. ukazał się rozkaz Naczelnego Dowódcy WP marszałka Michała Roli-Żymierskiego, podpisany w zastępstwie przez szefa Sztabu Generalnego WP – gen. broni Władysława Korczyca i zastępcę szefa Sztabu Generalnego – gen. bryg. Jana Rotkiewicza. Na jego podstawie powołano do życia […]
Herman Brunon
Herman Brunon (ur. 12 VI 1901 Szeroka – zm. 13 VI 1990)– powstaniec śląski i działacz plebiscytowy z Szerokiej. Po ukończeniu szkoły urzędniczo-rolniczej we Frankfurcie nad Odrą pracował w administracji rolnej. W lutym 1919 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego. Przynależał do 4 Pułku Ułanów. W 1920 r. został skierowany na Śląsk jako zastępca okręgowego komisarza […]
Koczor Ryszard
Koczor Ryszard (ur. 2 X 1916 Moszczenica – zm. 2 XII 1940 Baginton) – pilot wojskowy. Urodził się w Moszczenicy w rodzinie Franciszka i Marty z d. Szmuk. Ukończył gimnazjum w Rybniku. Absolwent XII promocji SPL w Dęblinie. Przydzielony do 121 Eskadry Myśliwców 2 Pułku Lotniczego. W jej składzie walczył podczas kampanii wrześniowej 1939 r. Następnie […]
Dexheimer Edmund
Dexheimer Edmund (ur. 7 XII 1910 Lwów – zm. 25 X 1986 Wodzisław Śl.) – żołnierz WP, budowniczy jastrzębskich kopalń, działacz społeczny. Urodził się 7 grudnia 1910 r. we Lwowie jako syn Jana i Marii. W rodzinnym mieście uczęszczał do szkoły powszechnej i gimnazjum. Po zdaniu egzaminu dojrzałości w 1932 r. został powołany do odbycia służby […]
Maciejewski Jan
Maciejewski Jan (ur. 17 VI 1900 Ostrówiec – zm. 3 IV 1977) – powstaniec wielkopolski, łącznościowiec, działacz sportowy. Jan Maciejewski urodził się 17 czerwca 1900 r. we wsi Ostrówiec pow. Kępno. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracował w lesie. Na początku stycznia 1919 r. wstąpił do 1 kompanii powstańczej w Ostrzeszowie i kilka dni później wziął czynny […]
Jankowski Władysław
Jankowski Władysław (ur. 26 III 1900 Toruń – 2 V 1940 Charków) – żołnierz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Urodził się 26 marca 1900 r. w Toruniu. W 1918 r. ukończył szkołę przemysłowo-handlową, a następnie zaangażował się w działalność harcerską inicjując organizację drużyn Chorągwi Pomorskiej. W styczniu 1920 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego walczącego z […]
Gabryś Ludwik
Gabryś Ludwik (ur. 1900 Halemba – zm. 27 II 1982 Jastrzębie-Zdrój) – uczestnik powstań śląskich, żołnierz Wojska Polskiego. W 1917 r. został powołany do armii niemieckiej, lecz zdezerterował. Związał się z Polską Organizacją Wojskową Górnego Śląska i wziął udział w powstaniach śląskich walcząc m.in. o Bytom. Po ich zakończeniu służył w Wojsku Polskim, a następnie wstąpił […]
Michalski Feliks
Michalski Feliks (ur. 29 XII 1898 Szeroka – zm. 1 IX 1939) – żołnierz WP, powstaniec śląski z Szerokiej. Syn Franciszka i Zofii z Szemoszków. Ukończył szkołę ludową i rolniczą. W 1917 r. został wcielony do armii pruskiej i skierowany na front wschodni, a następnie zachodni. W kwietniu 1919 r. zgłosił się do Armii Polskiej gen. […]
Wójcik Zdzisław
Wójcik Zdzisław Robert (ur. 6 VII 1917 Łowisko – zm. 27 II 1976 Jastrzębie-Zdrój) – żołnierz WP, członek ruchu oporu, dyrektor kopalni „Jastrzębie”. Urodził się w Łowisku koło Niska jako syn Ludwika i Stanisławy Herman. Ukończył szkołę podstawową w Lutoryżu nieopodal Rzeszowa, a następnie przeniósł się do Siemianowic Śląskich, gdzie uczęszczał do gimnazjum i w 1938 […]
Machura Franciszek
Machura Franciszek (ur. 4 II 1911 Miedziana – zm. 21 I 1985 Jastrzębie-Zdrój) – nauczyciel, żołnierz WP, jeniec wojenny, działacz społeczny. Franciszek Machura urodził się 4 lutego 1911 r. w Miedzianej na Opolszczyźnie. Ojciec Karol był murarzem, a matka Jadwiga z domu Melcer zajmowała się gospodarstwem. Franciszek uczęszczał do szkoły podstawowej w rodzinnej wiosce, ale nie […]
Krzewicki Józef
Krzewicki Józef (ur. 17 XII 1906 – zm. 15 X 1993 Gdańsk) – żołnierz Wojska Polskiego, uczestnik bitwy o Bożą Górę. Urodził się 17 grudnia 1906 r. Po zakończeniu nauki rozpoczął czynną służbę wojskową w 80 Pułku Piechoty w Słonimiu. W następnym roku ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 20 DP przy 79 Pułku Piechoty i awansował […]
Ejsymont Otton Zygmunt
Ejsymont Otton Zygmunt (ur. 24 VI 1904 Bobrujsk – zm. 1984 Chichester)– żołnierz, dowódca polskiej obrony Jastrzębia we wrześniu 1939 r. Syn Józefa i Adeli Zalewskiej. W wieku 15 lat porzucił edukację i wstąpił do Wojska Polskiego. Wraz z Pułkiem Jazdy Tatarskiej brał udział w wyprawie kijowskiej. 5 czerwca 1920 r. trafił do niewoli sowieckiej, w […]
Sławik Franciszek
Sławik Franciszek (ur. 3 III 1917 Mszana – zm. 15 I 1980) – uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., więzień obozów jenieckich. Absolwent Szkoły Powszechnej w Mszanie i Państwowego Gimnazjum w Żorach, gdzie w 1938 r. zdał maturę. Harcerz. Od 30 IX 1938 r. pełnił służbę wojskową jako strzelec w Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty 21 DPG […]