JASPEDIA

Jastrzębska Encyklopedia Internetowa

Żydowska lecznica dla dzieci (Israelitische Kinderheilstätte)

Żydowska lecznica dla dzieci (Israelitische Kinderheilstätte) W 1890 r. z inicjatywy dr Wilhelma Münz’a – rabina izraelickiej gminy wyznaniowej z Gliwic – powstał w Jastrzębiu pierwszy zakład leczniczy dla dzieci. W początkowym okresie ze względu na brak własnego budynku mali pacjenci byli lokowani w prywatnych pensjonatach. Własny dom gmina żydowska otrzymała w 1901 r. Zakład […]

Willa Jastrzębianka

Willa Jastrzębianka Pensjonat wybudowany w latach 1930-1931 przez ówczesnego lekarza zdrojowego dr Stanisława Typrowicza. Poza mieszkaniem dla rodziny Typrowiczów do dyspozycji kuracjuszy były pokoje zarówno z utrzymaniem jak i bez. Znajdował się tu także gabinet lekarski dra Typrowicza oraz gabinet dentystyczny Drobka. W czasie niemieckiej okupacji mieszkał w nim dr Schmidt wraz z rodziną. Po […]

Ewangelicka lecznica dla dzieci „Betania” (Kinderheilstätte Bethanien)

Ewangelicka lecznica dla dzieci „Betania” (Kinderheilstätte Bethanien) Trudne początki Znane z solankowych wód jastrzębskie uzdrowisko było miejscem, w którym zarówno dorośli jak i dzieci mogły szukać ukojenia w cierpieniu i podreperowania swego nadwątlonego zdrowia. Dzieci dotknięte skrofulozą, anemią i niektórymi chorobami narządów wewnętrznych i stawów, mogły w Jastrzębiu szukać pomocy. Jednak leczenie to nie było […]

Willa Karola/ Willa Janka

Willa Karola/ Willa Janka Budynek wybudowany w 1863 r., a jego właścicielem był zarządca jastrzębskiego majątku Adolf Methner. Po przyłączenia Jastrzębia do Polski nazwę spolszczono na willa Karola, a jej właścicielem była Olga Methner. W 1929 r. budynek zakupił Tomasz Kowalczyk, który zrezygnował z prowadzenia pensjonatu. Do swojej dyspozycji pozostawił mieszkanie na pierwszym piętrze. Także […]

Fontanna w Parku Zdrojowym

Fontanna w Parku Zdrojowym Fontanna została oddana na 100-lecie uzdrowiska w 1961 r. Jak pisała ówczesna prasa: „Atrakcją stała się ostatnio fontanna – dzieło harmonijnej współpracy dyrekcji uzdrowiska z przedsiębiorstwem budującym jastrzębskie kopalnie”. Usytuowana pomiędzy Domem Zdrojowym a Łazienkami (obecnie Galeria Historii Miasta) na stałe wpisała się w krajobraz parku. W 2005 r. fontanna została […]

Dwór Witczaków na Mendowcu

Dwór Witczaków na Mendowcu Siedziba ziemiańska, dwór Witczaków, rozlewnia wód mineralnych Budynek powstał na przełomie XVIII i XIX wieku. Budowla parterowa, murowana, wzniesiona na planie prostokąta. Elewacja frontowa siedmioosiowa. Trzy osie środkowe stanowiły ryzalit podwyższony o piętro zakończone trójkątnym szczytem. Do ryzalitu dostawiono portyk o trzech arkadach, zamkniętych łukiem odcinkowym, z tarasem na piętrze. Do […]

Basen kąpielowy w Zdroju

Basen kąpielowy w Zdroju, Kąpielisko „Zdrój” W sierpniu 1936 r. naczelnik gminy Jan Dyrda ogłosił przetarg na budowę basenu kąpielowego, szatni i ogrodzenia w Jastrzębiu-Zdroju. Projekt przygotował inż. Weihönig, a koszt wykonania przewidziano na 130 tys. zł. Wstępne prace rozpoczęto 14 września. W lutym 1937 r. ogłoszony kolejny przetarg, tym razem na budowe skoczni, pomieszczeń […]

Restauracja Kuracyjna/Zdrojowa

Restauracja Kuracyjna/Zdrojowa Budynek pochodzący z czasów pruskich. Obok restauracji w budynku znajdowała się także apteka oraz pokoje do wynajęcia. W II RP właścicielami restauracji byli Franciszek Ucherek, Kałuża oraz Mikołaj Kopyto. W okresie PRL-u restaurację przemianowano na „Zdrojowa”, która funkcjonuje do dziś. W latach 60. i 70. część pokoi była wynajmowana przez siostry zakonne. Obecnie […]

Klasztor sióstr Boromeuszek

Klasztor sióstr Boromeuszek Klasztor powstał w 1905 r. na działce podarowanej przez dr Mikołaja Witczaka. Koszt budowy wyniósł 57500 marek. Siostry Boromeuszki nadału mu nazwę „Josefsheim” (Dom. św. Józefa). W dwupiętrowym budynku było miejsce na mieszkania dla sióstr oraz na pokoje gościnne dla kuracjuszy. na parterze znajdowały się pokoje dla dzieci, a pierwsze piętro przeznaczone […]

Willa Józefa Witczaka

Willa Józefa Witczaka Budynek powstał w latach 1935-1937. Do wybuchu wojny służył jako jastrzębska rezydencja mieszkającego w Katowicach mecenasa Józefa Witczaka. Po wojnie władze ludowe ulokowały w budynku kilka rodzin, w tym Mikołaja Witczaka jr wraz z żoną Jarmiłą. Po ich śmierci w 1976 r. budynek po rozbudowie służył lokalnym władzom PZPR jako „Dom Partii”. […]

Krzyżanowski Józef

Krzyżanowski Józef (ur. 25 VII 1890 Chrzanów – zm. 28 I 1966 Goczałkowice) – starosta w okresie II Rzeczypospolitej, dyrektor jastrzębskiego uzdrowiska. Józef Krzyżanowski urodził się 25 lipca 1890 r. w Chrzanowie. W 1913 r. ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Był kolejno burmistrzem Trembowli, dyrektorem magistratu w Tarnopolu i starostą powiatowym w […]

Wybory Miss Jastrzębia-Zdroju 1929 r.

13 lipca 1929 r. odbył się w sali kasyna bal zorganizowany przez dzierżawcę kasyna Romualda Datkiewicz. Wśród licznych, pięknych i pomysłowych atrakcji był też wybór miss Jastrzębia-Zdroju. Wybór padł na znaną ze swej urody w katowickich kołach towarzyskich panią porucznikową Marię Stojowską. Zabawa trwała do białego rana. Źródła:

Obóz przesiedleńczy w Jastrzębiu dla etnicznych Niemców z Rumunii

Obóz przesiedleńczy w Jastrzębiu dla etnicznych Niemców z Rumunii Po napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę 1 września 1939 r. Górny Śląsk został wcielony do Trzeciej Rzeszy. Tym samym stał się jednym z miejsc osiedlania osób pochodzenia niemieckiego, które do tej pory zamieszkiwały tereny Włoch, Rosji, krajów Bałtyckich czy Rumunii. To właśnie z tego ostatniego kraju […]

Rejestracja znaku towarowego „Jastrzębianka”

23 sierpnia 1955 r. do Urzędu Patentowego w Warszawie wpłynął wniosek Przedsiębiorstwa Państwowego Uzdrowisko Jastrzębie o rejestrację znaku towarowego na wytwarzaną przez to przedsiębiorstwo wodę mineralną. 19 października 1955 r. Urząd Patentowy nadał pod numerem 37629 znak towarowy w kategorii wody stołowe na wyrób o nazwie „Jastrzębianka”. Źródła:

Woda mineralna „Jastrzębianka”

Woda mineralna „Jastrzębianka” Przyczyną powstania uzdrowiska w Jastrzębiu było odkrycie wód bogatych w jod i brom. Od samego początku istnienia zdrojowiska stosowano jastrzębską solankę zarówno do kąpieli jak i picia. Butelkowana woda była rozsyłana do aptek, w których można było nabyć także koncentrat solny. Pierwsza pijalnia oraz rozlewnia znajdowała się przy starych łaźniach, poniżej Domu […]

Woda mineralna „Katarzynka”

Woda mineralna „Katarzynka” Produkowana od lat 50. XX w. „Katarzynka” był sprzedawana w okręgu śląskim. W latach 50. roczna produkcja wody mineralnej „Katarzynka” wynosiła około 2 mln. butelek. W latach 60.(po rozbudowie wytwórni) produkcja sięgała 8 mln. butelek rocznie. Produkowana i rozlewana była do lat 90. w  rozlewniach ulokowanych w dawnym dworze Witczaków na Mendowcu, […]

Jastrzębie-Zdrój na Górnym Śląsku

Jastrzębie-Zdrój na Górnym Śląsku Publikacja napisana przez lekarza uzdrowiskowego Stanisława Magę. Spis treści:Część I– Topografia Jastrzębia-Zdroju– Zwięzły zarys historii Jastrzębia– Odkrycie źródeł i stosunki geologiczne– Powstanie i rozwój zdrojowiska– Zdrój w czasie wojny– Czasy obecne Część II – Środki i urządzenia lecznicze Jastrzębia-Zdroju– Klimat– Turystyka– Zakład Kąpielowy– Sanatoria– Domy Wypoczynkowe Funduszu Wczasów Pracowniczych i Z. […]

Jastrzębie-Zdrój (Opis zdrojowiska, wyniki leczenia)

Publikacja napisana przez naczelnego lekarza zdrojowego Stanisława Typrowicza w 1935 r. Spis treści:– Krótki rys historyczny i zrozwój Zakładu Kąpielowego– Położenie– Solanka, borowina, urządzenia, Zakłady lecznicze– Wskazania lecznicze, działanie kąpieli i wyniki leczenia Objętość: 20 str. Źródła:

Jastrzębie-Zdrój – śląskie zdrojowisko słonojodobromowe

Jastrzębie-Zdrój – śląskie zdrojowisko słonojodobromowe Publikacja napisana przez lekarza zdrojowego Stanisława Typrowicza i wydana staraniem Dyrekcji Zakładu Kąpielowego w 1937 r. Spis Treści:– Powstanie Zakładu Kapielowego– Skład chemiczny solanki– Stosowanie solanki, borowina– Urządzenia i zakłady lecznicze– Położenie– Wskazania lecznicze Wydawca: Dyrekcja Zakładu Kąpielowego w Jastrzębiu-ZdrojuObjetość: 15 str. Źródła:

Jastrzębie-Zdrój. Dzieje uzdrowiska 1861-1994

Jastrzębie-Zdrój. Dzieje uzdrowiska 1861-1994 to album, który został wydany z okazji 150 rocznicy powstania uzdrowiska.W albumie przedstawiono historię uzdrowiska od jego powstania, aż do zaprzestania działalności. W skrócie opisano także późniejsze losy zabudowań pouzdrowiskowych. Autorami albumu są pasjonaci lokalnej histori – Marcin Boratyn i Dariusz Mazur. W publikacji zamieszczono wiele fotografii i starych pocztówek, które […]