Kornas Ludwik
Kornas Ludwik (ur. 3 VIII 1891 – zm. 6 V 1945) – powstaniec śląski z Bzia Dolnego. Syn Wincentego i Joanny Pukowiec. Uczestnik trzech powstań śląskich. Źródła:
Koczor Paweł
Koczor Paweł (zm. 25 V 1943 Mauthausen) – powstaniec śląski z Jastrzębia-Zdroju. Uczestnik trzech powstań śląskich. Właściciel restauracji w Jastrzębiu-Zdroju. Po agresji niemieckiej we wrześniu 1939 r. ukrywał się, jednak 30 września został aresztowany. Wywieziony do KL Mauthausen, gdzie zmarł 25 maja 1943 r. Źródła:
Oddziały Młodzieży Powstańczej w Jastrzębiu, Moszczenicy i Ruptawie
„Niech wszystkie grupy zabiorą się do pracy oświatowej, tworząc w „Świetlicach Powstańczych” silne ogniska oświatowe, które powinny powstać w wszystkich zakątkach Śląska jako kuźnie państwowej myśli powstańczej, dążącej do wzmożenia mocarstwowej potęgi Państwa. To przygotowanie ideowe młodzieży powstańczej”. Taki apel znalazł się na łamach miesięcznika „Powstaniec Śląski” z grudnia 1932 r. Celem powstania Oddziałów Młodzieży […]
Związek Powstańców Śląskich w Jastrzębiu Górnym
Koło Związku Powstańców Śląskich w Jastrzębiu Górnym powstało w 1924 r. Koło liczyło 28 członków, w tym 8 uchodźców ze Śląska Opolskiego. Skład Zarządu:– Stania Paweł – prezes– Cnota Karol – sekretarz– Gajda Robert – skarbnik W 1927 r. powstało Koło ZPŚl. w Jastrzębiu-Zdroju, w którego skład weszli dotychczasowi członkowie Koła z Jastrzębia Górnego. Na […]
Związek Powstańców Śląskich w Jastrzębiu-Zdroju
Koło Związku Powstańców Śląskich w Jastrzębiu-Zdroju zostało utworzone z inicjatywy Mikołaja Witczaka jr 21 kwietnia 1927 r. W jego skład weszli dotychczasowi członkowie Koła ZPŚl. w Jastrzębiu Górnym. Koło liczyło 45 członków, w tym 10 uchodźców z Opolszczyzny. 14 listopada 1927 r. Grupa Jastrzębie (Jastrzębie-Zdrój, Jastrzębie Dolne, Jastrzębie Górne) otrzymała pierwszy w okręgu sztandar powstańczy. […]
Pomnik powstańców śląskich na cmentarzu w Jastrzębiu Górnym
Pomnik powstańców śląskich na cmentarzu w Jastrzębiu Górnym 20 sierpnia 1919 r. Grenzschutz zamordował kilku powstańców śląskich. Pięciu z nich – Adolf Wodecki, Leon Kubsz, Paweł Grzonka, Maksymilian Bronny i Konstanty Cnota – zostali pochowani na cmentarzu parafialnym w Jastrzębiu Górnym. W 1934 r. na grobie został wzniesiony pomnik. Jego twórcą był Ludwik Konarzewski z […]
Powiat rybnicki w czasie powstań śląskich
Powiat rybnicki w czasie powstań śląskich Publikacja autorstwa pochodzącego z Jastrzębia Górnego Ludwika Piechoczka. Broszurka wydana przez „Sztandar Polski i Gazetę Rybnicką” w 1934 r. zawiera wspomnienia Piechoczka z czasów powstań śląskich i plebiscytu. Spis treści:– Powiat rybnicki w czasie powstań śląskich– Pierwsze powstanie– Uzupełnienie wspomnień o I powstaniu (Maksymilian Iksal)– Dążenia sfer kierujących P. […]
Mikołaj Witczak – refleksje w powstańczą rocznicę
Zbigniew Narbut – Refleksje w powstańczą rocznicę Rocznica 15-ta III. Powstania Śląskiego nasuwa tak ogromną ilość refleksyj, że nie jestem w stanie wszystkie je ująć należycie. Bedzie to rzeczą nienapisanej jeszcze historji wydarzeń, która – miejmy nadzieję – niedługo się ukaże. Ograniczę się więc tylko do kilku ementów. Pierwsze jednostki P. O. W. powstały zupełnie […]
Mikołaj Witczak – pierwsze spotkanie z Michałem Grażyńskim
Zbigniew Narbut – Moje pierwsze spotkanie z D-rem Borelowskim Drugie powstanie śląskie było raczej spontanicznym wybuchem uczuć niepodległościowych ludności śląskiej niż zorganizowaną akcją powstańczą. Wykazało ono duże braki organizacyjne, jak i brak w koordynacji działania. Nie było właściwie od założenia pierwszej placówki P. O. W. szefa z absolutnym autorytetem. Szef ten pojawił się w organizacji […]
Józef Hetmański o I powstaniu śląskim
1) Dnia 11.8.19 r. Związki Zawodowe ogłosiły strajk powszechny, w którym wzięli udział pracownicy wszystkich kopalni, hut i innych zakładów pracy. 2) Dnia 15.8.19 r., kiedy to pracownicy przybyli na kopalnie Mysłowice po wypłatę, Grenzschutz otwarł ogień i zastrzelił 7 górników, 2 kobiety oraz 13 letniego chłopca, który przybył dla ojca po wypłatę. 3) Oburzenie ludu śląskiego z […]
Józef Witczak – 1 powstanie śląskie
1. powstanie śląskie miało wybuchnąć 22 czerwca 1919 r. Tak zdecydowali komendanci powiatowi i „sztab” w gospodzie wiejskiej p. Krutkiego w Piotrowicach (obecnie w Czechosłowacji). Rozkaz, entuzjastycznie przyjęty, dotarł do wszystkich komórek konspiracyjnych ówczesnej P. O. W. na Śląsku. Godzinę wybuchu wyznaczono na 2-gą w nocy. Plan opanowania terenu był zdumiewająco prosty. Wojska niemieckie były […]
Poświęcenie sztandaru Związku Powstańców Śląskich grupy Jastrzębie
Poświęcenie sztandaru Związku Powstańców Śląskich w Jastrzębiu odbyła się 14 listopada 1927 r. Uroczystość pierwotnie była planowana na 23 października, jednak z przyczyn technicznych została odroczona. Komitet został utworzony przez grupy z Jastrzębia Zdroju, Górnego oraz Dolnego, które ufundowały wspólny sztandar „Grupy Jastrzębie”. Komitet Honorowy poświęcenia Sztandaru: Wojewoda Śląski Michał Grażyński, Mikołaj i Józef Witczak, […]
Pomnik powstańców śląskich na cmentarzu w Jastrzębiu Górnym
Pomnik powstańców śląskich na cmentarzu w Jastrzębiu Górnym 20 sierpnia 1919 r. Grenzschutz zamordował kilku powstańców śląskich. Pięciu z nich – Adolf Wodecki, Leon Kubsz, Paweł Grzonka, Maksymilian Bronny i Konstanty Cnota – zostali pochowani na cmentarzu parafialnym w Jastrzębiu Górnym. W 1934 r. na grobie został wzniesiony pomnik. Jego twórcą był Ludwik Konarzewski z […]
Ranoszek Wiktor
Ranoszek Wiktor (ur. 14 X 1896 – zm. 18 VIII 1954) – powstaniec, nauczyciel, brat prof. Rudolfa Ranoszka. Wiktor Ranoszek urodził się 14 października 1896 r. w Moszczenicy Śl. Syn Jana i Karoliny. Uczęszczał do gimnazjum we Wrocławiu i Nysie, które ukończył w 1915 r. 1 listopada 1915 r. wcielony do armii niemieckiej. Przeszedł dwu i […]
Ender Paweł
Paweł Ender (ur. 26 X 1898 Cyprzanów – zm. 31 XII 1941 Rosja) – powstaniec, kupiec, restaurator Paweł Ender urodził się 26 października 1898 r. w Czyprzanowie koło Raciborza. Jego rodzicami byli Jan i Jadwiga z d. Grzesiczek. Brał udział w powstaniach śląskich, za co został odznaczony Gwiazdą Górnośląską, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasług, […]
Witczak Józef
Witczak Józef (ur. 28 VII 1900 Jastrzębie – zm. 6 IX 1987 Katowice) – adwokat, właściciel zdrojowiska i dóbr rycerskich w Jastrzębiu Józef Antoni Witczak urodził się 28 lipca 1900 r. w Jastrzębiu. Powstaniec. Był synem dr Mikołaja Witczaka i Marii Anny z Adlersfeldów. Uczęszczał do gimnazjum w Rybniku, Wrocławiu i Bedburgu. Maturę zdał w Nadrenii, […]
Dyrda Jan
Dyrda Jan (ur. 24 VI 1892 Żory – zm. 9 IX 1961 Jastrzębie-Zdrój) – Naczelnik gminy Jastrzębie-Zdrój, właściciel willi Franciszka Jan Dyrda urodził się 24 czerwca 1892 r. w Żorach. W okresie III powstania śląskiego komendant stacji kolejowej w Jastrzębiu. W 1934 r. został wybrany do tymczasowego zarządu Towarzystwa Przyjaciół Młodzieży Powstańczej. W czasie „marszu śmierci” […]
Sławik Henryk
Sławik Henryk (ur. 15 VII 1894 Szeroka – zm. 23 VIII 1944 Mauthausen) – dziennikarz, sprawiedliwy wśród narodów świata Henryk Sławik urodził się 15 lipca 1894 roku w Szerokiej (obecnie dzielnica Jastrzębia-Zdroju) i był dziewiątym (z jedenaściorga) dzieckiem Jana i Weroniki z Sobocików. Uczęszczał do niemieckiej szkoły ludowej. Ze względu na panującą biedę wyjechał do Pszczyny […]
Piechoczek Ludwik
Piechoczek Ludwik (ur. 13 IV 1889 Jastrzębie Górne – zm. 8 I 1941 Oświęcim) – powstaniec, poseł na Sejm Śląski i Sejm II RP. Ludwik Zygmunt Piechoczek urodził się 13 kwietnia 1889 roku w Jastrzębiu Górnym. Był synem Jana i Jadwigi z domu Tyman. Po ukończeniu ośmioklasowej szkoły ludowej pracował jako górnik w kopalni Donnersmarck w […]
Hupka Ludwik
Hupka Ludwik (ur. 1876 Naczęsławice – zm. 23 V 1935) – przywódca powstańczy, członek Zarządu Głównego Związku Powstańców Śląskich, magister prawa Ludwik Hupka (pseud. Rolewski) urodził się w 1876 r. w rodzinie chłopskiej w Naczęsławicach, pow. kozielski. W 1895 r. zdał maturę w kozielskim gimnazjum. W 1900 r. ukończył studia prawnicze we Wrocławiu. Pracował w sądownictwie […]