Plebiscyt górnośląski 20 marca 1921 r.
Plebiscyt górnośląski 20 marca 1921 r. – zarządzone przez zwycięskie mocarstwa głosowanie za przynależnością Górnego Śląska przeprowadzone w 1921 r. Na ziemi jastrzębskiej uzyskano następujące wyniki plebiscytu: Borynia (gmina wiejska): PL 274, DE 80, unieważnione 3, razem 357 Borynia Górna (obszar dworski): PL 25, DE 17, razem 42 Bzie Dolne (gmina wiejska): PL 63, DE 137, razem […]
Budowa kopalni „Moszczenica” (1955-1965)
Budowa kopalni „Moszczenica” wiąże się z zaplanowanym na szeroką skalę rozwojem górnictwa na terenie Rybnickiego Okręgu Węglowego po II wojnie światowej. Poszukiwania węgla w rejonie Moszczenicy prowadzono od XIX w., jednak wysoka zawartość metanu w złożu uniemożliwiała wydobycie tego surowca. Z kolei w nieodległym Jastrzębiu funkcjonowało uzdrowisko, podlegające ustawie o ochronie wód leczniczych. Na sprzyjające […]
Pomnik Powstańców Śląskich w Moszczenicy
Co upamiętnia Upamiętnia zamordowanych przez niemiecki Grenzschutz 20 VIII 1919 r. powstańców śląskich: Maksymiliana Bronnego, Konstantego Cnotę, Pawła Grzonka, Leona Kupsza, Adolfa Wodeckiego, Franciszka Pysznego i Romana Weinera. Rodzaj Pomnik Rok fundacji 1962 Autor Nieznany Lokalizacja Moszczenica, pobliże torów kolejowych Moszczenica-Zebrzydowice. Forma I wersja: Na postumencie ustawiono podstawę, której frontowa ścianka pomalowana jest na biało-czerwono. […]
Gościniec Śląski
Gościniec Śląski – publikacja poświęcona historii ziemi jastrzębskiej. „Gościniec Śląski” miał być w zamierzeniu zespołu redakcyjnego rocznikiem. Ukazał się jednak tylko jeden numer periodyku. Spis treści: Od wydawców Alina Kuboszek – Stanowisko archeologiczne w miejcowości Cisówka Marian Janecki – Dzieje herbów Jastrzębia Zdroju i jego dzielnicę Bolesław Niezgoda – Wolne państwo stanowe Marian Janecki – Zamek […]
Prof. zw. dr hab. Rudolf Ranoszek. Z życia i twórczości
Prof. zw. dr hab. Rudolf Ranoszek. Z życia i twórczości – publikacja poświęcona uczonemu pochodzącemu z Moszczenicy. Pełna nazwa: Prof. zw. dr hab. Rudolf Ranoszek. Z życia i twórczości. Materiały posesyjne. Książka jest zbiorem referatów wygłoszonych podczas sesji naukowej pt. „Prof. zw. dr hab. Rudolf Ranoszek – z życia i twórczości”, która odbyła się 22 września 2000 […]
Zakichana. Opowiadań część 1
Zakichana. Opowiadań część 1 – powieść Maksymiliana Lipusa. Akcja powieści toczy się w okresie międzywojennym w fikcyjnej miejscowości Zakichana na pograniczu polsko-czeskim. Walorem książki są dialogi prowadzone w gwarze śląskiej. Autor to mieszkaniec Moszczenicy, malarz, literat, członek Towarzystwa Miłośników Ziemi Jastrzębskiej, Spis treści: Wstęp 1.Nie tylko szewc 2. Straszki 3. Wehikuł Wydry Słowniczek wyrazów gwarowych Autor: Maksymilian […]
Ziemia jastrzębska A.D. 1926 w Kalendarzyku Policji Województwa Śląskiego
Dyslokacja policji Powiatowa Komenda Rybnik – posterunki: – Jastrzębie Górne: Jastrzębie Górne, Jastrzębie Dolne, Gogołowa, Zofiówka. – Sąd powiatowy Wodzisław. – Najbliższa stacja telegr. poczta Jastrząb. – Ruptawa: Ruptawa, Ruptawiec, Cisówka, Moszczenica. – Sąd powiatowy Wodzisław. – Ostatnia poczta Jastrząb. – Stacja telegraficzna Jastrząb. Powiatowa Komenda Pszczyna – posterunki: – Golasowice: Golasowice, Bzie Górne, Bzie Zameckie, Bzie Dolne, […]
Ziemia jastrzębska A.D. 1936 w „Ilustrowanej monografii województwa śląskiego”
Szeroka Gmina wiejska, posiada kościół, w którym znajduje się ornat z XVI w. z ładnym haftem. Bzie Gmina wiejska, posiada kościół drewniany z wysmukłą wieżą, otoczony sobotami, który zachował resztki tryptyku gotyckiego z rzeźbą Matki Boskiej i obrazami na skrzydłach. Dwa dzwony, z nich większy o 80 cm średn. z 1509 r. Pałac dwupiętrowy w […]
Marcol Józef
Marcol Józef (ur. 17 XI 1900 Moszczenica) – powstaniec śląski, więzień obozów hitlerowskich. Syn Jana. Z zawodu palacz kotłów przemysłowych. Uczestniczył w III powstaniu śląskim oraz w kampanii wrześniowej. W Tarnowie dostał się do niewoli. Po wypuszczeniu w grudniu 1939 r. powrócił do domu. Na początku 1940 r. został wysłany do Linz na roboty przymusowe. Współorganizował […]
Morawiec Franciszek
Morawiec Franciszek (ur. 6 XI 1914 Pszów – zm. 6 IX 1977 Jastrzębie-Zdrój) – żołnierz Września’39, jeniec wojenny, nauczyciel, działacz społeczny. Urodził się 6 listopada 1914 r. w Pszowie jako syn Franciszka i Franciszki z domu Krzyżak w rodzinie górniczej. W 1934 r. ukończył Państwowe Gimnazjum Nauczycielskie w Pszczynie. Jako nauczyciel przez rok pracował w szkole […]
Chór kościelny „Gloria” z Moszczenicy
Chór kościelny „Gloria” powstał w Moszczenicy 16 stycznia 1981 r.Pierwszym dyrygentem był doświadczony muzyk Antoni Różański. Po pięciu latach batutę przejął Krzysztof Strzelak. Stanowisko prezesa należało do Jana Musioła. Chór wykonuje muzyke dawną i współczesną. W dwóch pierwszych konkursach im. ks. Anzelma Skrobola w Jastrzębiu-Zdroju zdobył II miejsce. Źródła:
Oddziały Młodzieży Powstańczej w Jastrzębiu, Moszczenicy i Ruptawie
„Niech wszystkie grupy zabiorą się do pracy oświatowej, tworząc w „Świetlicach Powstańczych” silne ogniska oświatowe, które powinny powstać w wszystkich zakątkach Śląska jako kuźnie państwowej myśli powstańczej, dążącej do wzmożenia mocarstwowej potęgi Państwa. To przygotowanie ideowe młodzieży powstańczej”. Taki apel znalazł się na łamach miesięcznika „Powstaniec Śląski” z grudnia 1932 r. Celem powstania Oddziałów Młodzieży […]
Chór „Lutnia” z Moszczenicy
Chór mieszany „Lutnia” powstał w Moszczenicy 21 czerwca 1920 r. Do Związku Śląskich Kół Śpiewaczych został przyjęty 6 października 1920 r. Chór liczył 80 członków. Prezesem był Franciszek Pająk, a dyrygentem Bernard Konieczny. Chór, w którym było 88 członków, został skreślony z listy członków ZŚKŚ 31 grudnia 1923 r. Działalność chóru wznowiono w 1927 r. […]
Kościół pw. św. Mikołaja w Moszczenicy
Kościół pw. św. Mikołaja w Moszczenicy Śl. Pierwszy kościół w Moszczenicy powstał ok. 1236 r. W latach 1430-1433 podczas kolejnego najazdu, Husyci zamierzali zabrać dzwony z parafialnego kościoła. Jeden wywieźli do Pyskowic, gdzie został porzucony, a drugi mieszkańcy zdołali ukryć w grzęzawisku. W 1539 r. mieszkańcy ufundowali dzwon o średnicy 80 cm z napisem „IHESUS […]
Dworzec kolejowy w Moszczenicy
Dworzec kolejowy w Moszczenicy został oddany w 1913 r. wraz z uruchomieniem linii kolejowej Jastrzebie-Zdrój – Wodzisław Śl. Na parterze znajdowały się kasy biletowe, pomieszczenie bagażowe oraz poczekalnia. Na piętrze urządzono pomieszczenia mieszkalne. Dworzec funkcjonował do 2001 r., kiedy został zlikwidowany kolejowy transport pasażerski w Jastrzębiu. Obecnie w budynku swoją siedzibę ma jedna z lokalnych […]
Kapliczka św. Jana Nepomucena w Moszczenicy
Kapliczka św. Jana Nepomucena w Moszczenicy Kapliczka została wybudowana w 1854 r. przez Wawrzyna Koczora na tzw. Polowiokach. Budowla jest murowana, potynkowana. Wzniesiona na planie prostokąta z trójbocznym zamknięciem. Wnętrze nakryte sklepieniem żaglastym. Narożniki zaakcentowane lizeniami. Otwór wejściowy oraz okna zamknięte łukiem spłaszczonym. Dach siodłowy, kryty dachówką, z blaszaną chorągiewką na kalenicy. Ponad wejściem murowana, […]
Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej w Moszczenicy
Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej w Moszczenicy Wraz z utratą drewnianego kościoła, którego strawił ogień w 1938 r., przystąpiono do budowy nowego. Tymczasową kaplicę urządzono w starej, przeznaczonej do rozbiórki szkole. Na czele komitetu budowy stanął Franciszek Ranoszek. W 1939 r. rozpoczeto budowę nowego kościoła, którego projekt wykonali artyści Szołdra i Kluza. Roboty prowadził budowniczy […]
Jastrzębie-Zdrój w zabytkach sztuki
Jastrzębie-Zdrój w zabytkach sztuki – publikacja Piotra Siemko, pasjonata historii Śląska Książka została przez jastrzębskiego notariusza Piotra Siemko. Publikacja przedstawia zabytki z terenów miasta Jastrzębie-Zdrój, zarówno te zachowane jak i nie istniejące. Spis treści:– Wstęp– Borynia– Bzie Zameckie– Jastrzębie Dolne– Jastrzębie Górne– Jastrzębie-Zdrój– Moszczenica– Ruptawa– Szeroka– Przypisy– Wykaz ważniejszej literatury– Słowniczek trudniejszych terminów– Album ilustracji […]
Dzieje parafii Świętego Mikołaja oraz Matki Boskiej Różańcowej w Moszczenicy
Dzieje parafii Świętego Mikołaja oraz Matki Boskiej Różańcowej w Moszczenicy – czwarta z serii książek opisujących historię dzielnic Jastrzębia-Zdroju Publikacja poświęcona historii Moszczenicy Śl. oraz jej parafii. Jest to czwarta z serii książek opisujących historię dzielnic Jastrzębia-Zdroju oraz parafii znajdujących się na ich terenie. Twórcą i wydawcą jest Towarzystwo Miłośników Ziemi Jastrzębskiej działające od 1995 […]
Ziemia jastrzębska A.D. 1931 (powierzchnia, ludność, budynki)
Dane statystyczne – powierzchnia, budynki, ludność (stan na 9 grudnia 1931) Powierzchnia ogólna w km²: Powiat rybnicki: Cisówka – 3,08 Moszczenica – 10,23 Ruptawa – 11.7 Jastrzębie Dolne – 3,96 Jastrzębie Górne – 13,95 Jastrzębie-Zdrój – 2,39 Skrzeczkowice – 3,1 Zofiówka – 0,27 Powiat pszczyński: Borynia – 8,32 Bzie Dolne – 3,69 Bzie Górne – […]