Tablica poświęcona Obrońcom Bożej Góry
Co upamiętnia Pomysł ufundowania tablicy zrodził się w środowisku Inicjatywy Społecznej „Pamięć Jastrzębska” we wrześniu 2009 r. 70. rocznica czynu zbrojnego Wojska Polskiego po raz kolejny uświadomiła, że w naszym mieście brakuje miejsca, w którym można złożyć hołd Obrońcom Bożej Góry – ułanom, weteranom powstań śląskich, harcerzom, mieszkańcom ziemi jastrzębskiej. W toku dyskusji uznano, że […]
Grób Żołnierzy Września
Co upamiętnia 1 września 1939 r. żołnierze 3 szwadronu 3 Pułku Ułanów Śląskich stoczyli bój o utrzymanie Jastrzębia. W trakcie walk z Niemcami poległo kilku Polaków. Dwóch z nich, Antoni Kumor i Paweł Sterniczuk, pochowanych jest na cmentarzu parafialnym w Jastrzębiu Górnym. Rodzaj Mogiła Rok fundacji b.d. Autor Nieznany Lokalizacja Jastrzębie Górne, cmentarz parafii św. […]
1 września 1939 r. w relacji ks. Augustyna Machalicy
Bardzo bolesne rany zadała kościołowi i plebani II wojna światowa. Szkody ujemne powstały w drobnej tylko części bezpośrednio po wkroczeniu armii hitlerowskiej do Jastrzębia (1 IX 1939 r.). Główne zaś szkody spowodowały dopiero długotrwałe działania frontowe na terenie naszej parafii na schyłku wojny światowej. Na długie lata pozostanie pamiętnym dzień wkroczenia armii niemieckiej na pierwszym […]
Lohmann Maksymilian
Lohmann Maksymilian (ur. 9 XII 1914 Częstochowa – 24 V 1990 Bielsko-Biała) – żołnierz Września’39, członek ruchu oporu, więzień obozów koncentracyjnych. Urodził się 9 grudnia 1914 r. w Częstochowie jako syn Piotra i Zofii Podwysockiej. Ukończył szkołę powszechną i VIII Państwowe Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Krakowie. Maturę zdał w 1934 r. i rozpoczął służbę wojskową w Centrum […]
Marcol Józef
Marcol Józef (ur. 17 XI 1900 Moszczenica) – powstaniec śląski, więzień obozów hitlerowskich. Syn Jana. Z zawodu palacz kotłów przemysłowych. Uczestniczył w III powstaniu śląskim oraz w kampanii wrześniowej. W Tarnowie dostał się do niewoli. Po wypuszczeniu w grudniu 1939 r. powrócił do domu. Na początku 1940 r. został wysłany do Linz na roboty przymusowe. Współorganizował […]
Morawiec Franciszek
Morawiec Franciszek (ur. 6 XI 1914 Pszów – zm. 6 IX 1977 Jastrzębie-Zdrój) – żołnierz Września’39, jeniec wojenny, nauczyciel, działacz społeczny. Urodził się 6 listopada 1914 r. w Pszowie jako syn Franciszka i Franciszki z domu Krzyżak w rodzinie górniczej. W 1934 r. ukończył Państwowe Gimnazjum Nauczycielskie w Pszczynie. Jako nauczyciel przez rok pracował w szkole […]
Burczak Karol
Burczak Karol (ur. 1915 – 2 IX 1939 Jastrzębie-Zdrój) – żołnierz Września 1939 poległy w obronie Jastrzębia. Pochodził z Rybnika. W 1939 r. trafił do 3 szwadronu 3 Pułku Ułanów Śląskich, który skierowano na pozycję w Jastrzębiu. 1 września wziął udział w bitwie o Bożą Górę. Ciężko ranny zmarł nazajutrz w jastrzębskim sanatorium. 4 września został […]
Kumor Antoni
Kumor Antoni (ur. 1915 Mysłów – zm. 1 IX 1939 Jastrzębie) – żołnierz Września 1939 poległy w obronie Jastrzębia. Pochodził w Mysłowa koło Zawiercia. W 1939 r. został przydzielony do 3 Pułku Ułanów Śląskich, którego 3 szwadron skierowano do Jastrzębia. 1 września wziął udział w obronie pozycji na Bożej Górze. Zginął na tzw. Zamłyniu w trakcie […]
Białecki Józef
Białecki Józef (ur. 12 III 1914 Szeroka – zm. 8 IV 1945 Schwerte) – rzemieślnik, działacz społeczny, żołnierz. Pochodził z rodziny ubogich szerockich rolników. Ukończył miejscową szkołę podstawową, a potem odbywał praktykę w warsztacie kołodzieja. W 1937 r. ukończył szkołę zawodową, zaś rok później zdał egzamin czeladniczy. Następnie wraz z bratem prowadził warsztat, w którym wykonywał […]
Dexheimer Edmund
Dexheimer Edmund (ur. 7 XII 1910 Lwów – zm. 25 X 1986 Wodzisław Śl.) – żołnierz WP, budowniczy jastrzębskich kopalń, działacz społeczny. Urodził się 7 grudnia 1910 r. we Lwowie jako syn Jana i Marii. W rodzinnym mieście uczęszczał do szkoły powszechnej i gimnazjum. Po zdaniu egzaminu dojrzałości w 1932 r. został powołany do odbycia służby […]
Hanusek Izydor
Hanusek Izydor (ur. 31 III 1919 Bzie – zm. 12 XI 1943 Auschwitz) – uczestnik kampanii wrześniowej, komendant Armii Krajowej w Bziu, więzień KL Auschwitz. Z zawodu murarz. Podczas kampanii wrześniowej walczył w stopniu plutonowego. Po bitwie pod Lwowem uniknął niewoli i wrócił do domu. Otrzymał nakaz pracy przymusowej w Kędzierzynie. 18 maja 1943 r. aresztowany […]
Ostrzołek Wilhelm
Ostrzołek Wilhelm (ur. 2 I 1900 Połomia – zm. 4 II 1942 Dachau) – powstaniec śląski, więzień KL Dachau. Pochodził z Połomi. Pod koniec I wojny światowej trafił na front zachodni. Po zakończeniu działań zbrojnych przystąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W 1920 r. ożenił się z wdową z Jastrzębia i tu zamieszkał. Rok później […]
Jankowski Władysław
Jankowski Władysław (ur. 26 III 1900 Toruń – 2 V 1940 Charków) – żołnierz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Urodził się 26 marca 1900 r. w Toruniu. W 1918 r. ukończył szkołę przemysłowo-handlową, a następnie zaangażował się w działalność harcerską inicjując organizację drużyn Chorągwi Pomorskiej. W styczniu 1920 r. wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego walczącego z […]
Rogala Zdzisław
Rogala Zdzisław (ur. 3 IV 1919 Kraków – zm. ?) – animator życia kulturalnego. Dzieciństwo spędził w rodzinnym Krakowie, następnie przeniósł się z rodzicami do Stryja. Przed wybuchem wojny wstąpił do szkoły podoficerskiej w Śremie. Podczas kampanii wrześniowej trafił do niewoli, udało mu się jednak uciec i przedrzeć na stronę radziecką. Podczas zesłania w Workucie poznał […]
Rzymek Sylwester
Rzymek Sylwester (ur. 29 XII 1899 Pniówek) – powstaniec śląski, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych. Syn Jerzego i Joanny Baron. Kolejarz. Uczestnik trzech powstań śląskich. Służył w 10 kompanii Pułku Żorskiego. Komendant koła Związku Powstańców Śląskich w Pniówku. Po klęsce wrześniowej przedarł się do Anglii i służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Po wojnie zamieszkał w […]
Gabryś Ludwik
Gabryś Ludwik (ur. 1900 Halemba – zm. 27 II 1982 Jastrzębie-Zdrój) – uczestnik powstań śląskich, żołnierz Wojska Polskiego. W 1917 r. został powołany do armii niemieckiej, lecz zdezerterował. Związał się z Polską Organizacją Wojskową Górnego Śląska i wziął udział w powstaniach śląskich walcząc m.in. o Bytom. Po ich zakończeniu służył w Wojsku Polskim, a następnie wstąpił […]
Wójcik Zdzisław
Wójcik Zdzisław Robert (ur. 6 VII 1917 Łowisko – zm. 27 II 1976 Jastrzębie-Zdrój) – żołnierz WP, członek ruchu oporu, dyrektor kopalni „Jastrzębie”. Urodził się w Łowisku koło Niska jako syn Ludwika i Stanisławy Herman. Ukończył szkołę podstawową w Lutoryżu nieopodal Rzeszowa, a następnie przeniósł się do Siemianowic Śląskich, gdzie uczęszczał do gimnazjum i w 1938 […]
Machura Franciszek
Machura Franciszek (ur. 4 II 1911 Miedziana – zm. 21 I 1985 Jastrzębie-Zdrój) – nauczyciel, żołnierz WP, jeniec wojenny, działacz społeczny. Franciszek Machura urodził się 4 lutego 1911 r. w Miedzianej na Opolszczyźnie. Ojciec Karol był murarzem, a matka Jadwiga z domu Melcer zajmowała się gospodarstwem. Franciszek uczęszczał do szkoły podstawowej w rodzinnej wiosce, ale nie […]
Achtelik Paweł
Achtelik Paweł (ur. 15 VI 1912 Rachowice – zm. IV 1940 Katyń) – nauczyciel, uczestnik kampanii wrześniowej, ofiara zbrodni katyńskiej. Urodził się 15 czerwca 1912 r. w Rachowicach k/Gliwic jako syn Józefa i Marii Nawrot. Uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Tarnowskich Górach, gdzie w 1931 r. uzyskał maturę. Pracował następnie w szkole w Świerklanach. W latach […]
Ejsymont Otton Zygmunt
Ejsymont Otton Zygmunt (ur. 24 VI 1904 Bobrujsk – zm. 1984 Chichester)– żołnierz, dowódca polskiej obrony Jastrzębia we wrześniu 1939 r. Syn Józefa i Adeli Zalewskiej. W wieku 15 lat porzucił edukację i wstąpił do Wojska Polskiego. Wraz z Pułkiem Jazdy Tatarskiej brał udział w wyprawie kijowskiej. 5 czerwca 1920 r. trafił do niewoli sowieckiej, w […]