Plebiscyt górnośląski 20 marca 1921 r.
Plebiscyt górnośląski 20 marca 1921 r. – zarządzone przez zwycięskie mocarstwa głosowanie za przynależnością Górnego Śląska przeprowadzone w 1921 r. Na ziemi jastrzębskiej uzyskano następujące wyniki plebiscytu: Borynia (gmina wiejska): PL 274, DE 80, unieważnione 3, razem 357 Borynia Górna (obszar dworski): PL 25, DE 17, razem 42 Bzie Dolne (gmina wiejska): PL 63, DE 137, razem […]
Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej
Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej – publikacja Mieczysława Brzosta poświęcona ruchowi oporu podczas II wojny światowej. Autorem książki jest Mieczysław Brzost (1917-2003), uczestnik II wojny światowej oraz działacz społeczny mieszkający w Jastrzębiu-Zdroju. W książce opisał m.in. członków ruchu oporu z terenu ziemi jastrzębskiej. Spis treści: Wstęp I Rybnickie środowisko patriotyczne II Masowe mordy ludności Śląska III Sztab […]
Podróż dyliżansem i inne obrazki z przeszłości naszej krainy
Podróż dyliżansem i inne obrazki z przeszłości naszej krainy – publikacja Heleny Białeckiej zawierająca zbiór opowiadań z życia pogranicza rybnicko-pszczyńskiego. Spis treści: Od autorki Przedmowa 1. Gawęda o herbie Jastrzębia-Zdroju 2. Skąd się wziął bebok? 3. Kat – mistrz poprawny 4. Kat bystrzycki 5. Polowanie na czarownice 6. Testament wdowy po rusznikarzu pszczyńskim 7. Zaginiona szabla […]
Józef Franciszek Tkocz 1901-1969. Patriota, nauczyciel i artysta malarz
Józef Franciszek Tkocz 1901-1969. Patriota, nauczyciel i artysta malarz – publikacja Jarosława Podworskiego. Autor opisuje postać swojego dziadka Józefa Tkocza, nauczyciela w Jastrzębiu Górnym i Jastrzębiu Dolnym, działacza społeczno-politycznego, artysty. Publikacja zawiera fotografie i kolorowe reprodukcje obrazów Tkocza. Spis treści: Od Autora Dom rodzinny Lata młodzieńcze i początki pracy zawodowej Lata trzydzieste Wojenna tułaczka w Rumunii […]
Ziemia jastrzębska A.D. 1926 w Kalendarzyku Policji Województwa Śląskiego
Dyslokacja policji Powiatowa Komenda Rybnik – posterunki: – Jastrzębie Górne: Jastrzębie Górne, Jastrzębie Dolne, Gogołowa, Zofiówka. – Sąd powiatowy Wodzisław. – Najbliższa stacja telegr. poczta Jastrząb. – Ruptawa: Ruptawa, Ruptawiec, Cisówka, Moszczenica. – Sąd powiatowy Wodzisław. – Ostatnia poczta Jastrząb. – Stacja telegraficzna Jastrząb. Powiatowa Komenda Pszczyna – posterunki: – Golasowice: Golasowice, Bzie Górne, Bzie Zameckie, Bzie Dolne, […]
Źródło solankowe w Dolnym Jastrzębiu (1862)
428. 6. Zwracamy uwagę na nowe źródło solankowe w Jastrzębiu Dolnym w powiecie rybnickim na Górnym Śląsku. W 1850 roku podczas poszukiwania węgla kamiennego na tamtejszym terenie wystąpiło źródło soli z jednoczesnym wypływem gazu palnego. Zawartość soli na głębokości 400 stóp wynosiła 11/6 pCt. W 1858 roku wiercono do głębokości 700’, przy czym zawartość soli […]
Głębokie wiercenie i nowe kąpielisko koło Jastrzębia Dolnego (1860)
Z Księstwa pszczyńskiego. Połowa lipca. [Głębokie wiercenie i nowe kąpielisko koło Dolnego Jastrzębia.] Już przed 6 laty fiskus górniczy nakazał wiercenie za solą kamienną w Dolnym Jastrzębiu ¾ mili na południe od Wodzisławia, które po wgłębieniu się poprzez warstwy formacji tyglowej (w niej mały pokład węgla brunatnego) dowiercił się na 403’ do źródła solankowego, o […]
Jastrzębie A.D. 1926/1927 w Księdze Adresowej Woj. Śląskiego
Powiat Rybnik: Cisówka: obszar 309 ha; – mieszk. 336, w tem 276 wyzn. kat., 66 wyzn. ewang., narod. pol. – szkoła ludowa – p.k. Jastrząb 8 km. Jastrząb Dolny: obszar 350 ha; – mieszk. 700, w tem 630 wyzn. kat., 79 wyzn. ewang. – szkoła ludowa – kolonje: Annaruh, Boża Góra, Centnerhof, Mendowiec – k. Jastrząb Górny […]
„Marsz Śmierci” we wspomnieniach uczestników
Róża Driańska „W Jastrzębiu Dolnym przed domem, gdzie obecnie mieści się Gminna Spółdzielnia, stało mnóstwo ludzi. Przed nami nie widać było SS-mana, z boku też nie, za nami- oglądaliśmy się- też nie. Wzięłam Anielkę- moją siostrę- za rękę i powiedziałem głośno do stojących cywilów- przepraszam! Szybko się rozsunęli, weszłyśmy pomiędzy nich- zasunęli lukę. Po kilkudziesięciu […]
„Marsz Śmierci” we wspomnieniach świadków
Józef Blacha (Jastrzębie Dolne) „W dniu 20 stycznia około godz. 15.00 wracałem z pracy z kopalni „Rymer” rowerem do domu. Natrafiłem kolumnę maszerujących więźniów. Poboczem obok więźniów szli konwojujący SS-mani. Prowadząc rower szedłem dalej piechotą. Jedna z więźniarek zapytała mnie, gdzie mogłaby się schronić. Ostrzegłem ją, że obserwuje nas jeden z SS-manów, który prawie w […]
Ziemia jastrzębska A.D. 1936 w „Ilustrowanej monografii województwa śląskiego”
Szeroka Gmina wiejska, posiada kościół, w którym znajduje się ornat z XVI w. z ładnym haftem. Bzie Gmina wiejska, posiada kościół drewniany z wysmukłą wieżą, otoczony sobotami, który zachował resztki tryptyku gotyckiego z rzeźbą Matki Boskiej i obrazami na skrzydłach. Dwa dzwony, z nich większy o 80 cm średn. z 1509 r. Pałac dwupiętrowy w […]
Jastrzębski kurort w oczach G. Haucka (1865)
Jastrzemb, Nieder-Jastrzemb [Jastrzębie Dolne], 1 mila od Wodzisławia na Górnym Śląsku, nosi od lipca 1862 r. nazwę „Bad Königsdorff-Jastrzemb“. W 1856 roku, podczas poszukiwania węgla kamiennego na terenie dominialnym w Dolnym Jastrzębiu w powiecie rybnickim wystąpiło na światło dzienne słone źródło o 130 R. przy równoczesnym wydzielaniu się gazu palnego. Znaleziono zawartość soli kuchennej(11/6 %) […]
Szkoła podstawowa w Jastrzębiu Dolnym
Szkoła podstawowa w Jastrzębiu Dolnym Szkoła dla dzieci z Jastrzębia Dolnego powstała w 1896 r. Do tej pory dziatwa w wieku szkolnym uczęszczała do szkoły w Jastrzębiu Górnym. Pierwszym kierownikiem nowej szkoły był Albert Titze, a po nim kolejno Józef Łatka i Antoni Kosellek. W 1908 r. szkoła ze względu na wzrost liczby dzieci została […]
Kościół pw. św. Barbary i św. Józefa
Kościół pw. św. Barbary i św. Józefa Drewniany kościł na osiedlu „Przyjaźń” pochodzi z XVII w. i został zbudowany w Jedłowniku. Po raz pierwszy kościół w Jedłowniku jest wspominany w spisie świętopietrza z 1447 r. Już wtedy parafia należała do zamożniejszych i większych z uagi na liczebność parafian. Pierwsze dokładniejsze opisy kościoła pochodzą z XVII […]
Dom Wypoczynkowy Spółdzielni Maszynistów Kolejowych
Dom Wypoczynkowy Spółdzielni Maszynistów Kolejowych W 1925 r. powstała „Spółdzielnia Maszynistów kolejowych i Kandydatów na Maszynistów” z siedzibą w Tarnowskich Górach. Spółka miała na celu budowę i utrzymanie domu leczniczo-wypoczynkowego w uzdrowisku Jastrzębie-Zdrój. Poświęcenie budynku nastąpiło w 1928 r. W obiekcie znajdował się także sklep z artykułami rolnymi Józefa Szraja, a w sali przyległej do […]
Budynek GS „Samopomoc Chłopska” w Jastrzębiu Dolnym
Budynek GS „Samopomoc Chłopska” w Jastrzębiu Dolnym Budynek pochodził z czasów pruskich. W latach międzywojennych właścicielką nieruchomości była Marta Stern. Poza Sternami mieszkały tu także rodziny: krawca Serwotki, siedlorza (rymarza) Gatnatczyka oraz Kolonowie. Po zakończeniu Drugiej wojny światowej budynek przeszedł na własność skarbu państwa i został przeznaczony na potrzeby Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska, która została […]
Nowy krzyż przy ul. Lompy na Mendowcu
Nowy krzyż przy ul. Lompy na Mendowcu Nowy krzyż przy ul. Lompy na Mendowcu ustawiono w latach 70. XX w., kiedy Mendowiec należał jeszcze do parafii NSPJ w Zdroju.Kolejny krzyż postawiono w 1999 r. Wykonał go Tomasz Chmielowski z Czechowic-Dziedzic, figurę Chrystusa odnowił parafianin Józef Wnuk. Wymiary krzyża: wysokość 5 metrów, ramiona 2 metry, grubość […]
Stary krzyż przy ulicy Lompy na Mendowcu
Stary krzyż przy ulicy Lompy na Mendowcu Stary krzyż przy ul. Józefa Lompy pochodzi z pierwszej połowy XIX w. Gruby, dębowy krzyż jest mocno zniszczony i stoi tylko dzięki drzewu, o które jest oparty. Jest z nim związana tragiczna historia córki ówczesnych właścicieli ziemskich opisana przez Bolesława Gajdę „Na dworze tym panował porządek i wielka […]
Jastrzębie-Zdrój w zabytkach sztuki
Jastrzębie-Zdrój w zabytkach sztuki – publikacja Piotra Siemko, pasjonata historii Śląska Książka została przez jastrzębskiego notariusza Piotra Siemko. Publikacja przedstawia zabytki z terenów miasta Jastrzębie-Zdrój, zarówno te zachowane jak i nie istniejące. Spis treści:– Wstęp– Borynia– Bzie Zameckie– Jastrzębie Dolne– Jastrzębie Górne– Jastrzębie-Zdrój– Moszczenica– Ruptawa– Szeroka– Przypisy– Wykaz ważniejszej literatury– Słowniczek trudniejszych terminów– Album ilustracji […]
Rody rycerskie z terenu Jastrzębia i okolicy
Rody rycerskie z terenu Jastrzębia i okolicy – publikacja Piotra Siemko, pasjonata historii Śląska Książka została napisana przez jastrzębskiego notariusza Piotra Siemko. Prezentuje właścicieli ziemskich oraz ich siedziby terenów, które obecnie znajdują się w granicach miasta Jastrzębie-Zdrój. Spis terści:– Wstęp– Zawsze na pograniczu– Borynia– Bzie– Cisówka– Jastrzębie– Ruptawa– Skrzeczkowice– Streszczenie– Literatura– Wykaz miejscowości– Ilustracje Autor: […]