JASPEDIA

Jastrzębska Encyklopedia Internetowa

Uchwała nr 458/55 Prezydium Rządu z dnia 11 czerwca 1955 r. w sprawie budowy kopalń węgla kamiennego „Jastrzębie” i „Moszczenica”

W celu zapewnienia gospodarce narodowej wzrostu produkcji węgla koksującego przez przyspieszenie eksploatacji zasobów zalegających w południowej części powiatu wodzisławskiego w województwie stalinogrodzkim – Prezydium Rządu uchwala co następuje: § 1 1. Zobowiązuje się Ministra Górnictwa Węglowego do wybudowania w rejonie miejscowości Jastrzębie i Moszczenica wchodzących w skład powiatu wodzisławskiego w województwie stalinogrodzkim dwóch nowych kopalń […]

Głębokie wiercenie i nowe kąpielisko koło Jastrzębia Dolnego (1860)

Z Księstwa pszczyńskiego. Połowa lipca. [Głębokie wiercenie i nowe kąpielisko koło Dolnego Jastrzębia.] Już przed 6 laty fiskus górniczy nakazał wiercenie za solą kamienną w Dolnym Jastrzębiu ¾ mili na południe od Wodzisławia, które po wgłębieniu się poprzez warstwy formacji tyglowej (w niej mały pokład węgla brunatnego) dowiercił się na 403’ do źródła solankowego, o […]

Wybuch strajku 28 sierpnia 1980 r. w KWK „Manifest Lipcowy” w relacji Tadeusza Jedynaka

29 sierpnia rano przyszedłem do pracy na siódmą. Wszedłem do biurowca, bo się do niego wchodzi osobnym wejściem, i nawet nie zwróciłem uwagi, że coś się dzieje na kopalni. Chwilę później, bo pracowałem w oddziale na powierzchni, poszedłem na zakład, ale nie chcieli mnie wpuścić. Widzę flagi powieszone, na bramie pracownicy z opaskami na ramieniu. […]

Postulaty Komitetu Strajkowego KWK „Manifest Lipcowy” w sierpniu 1988 r.

1) Reaktywowanie Związku Zawodowego NSZZ „Solidarność”. 2) Podnieść płace w górnictwie adekwatnie do rangi zawodu – 2,21 razy więcej niż średnia krajowa. 3) Przywrócić do pracy wszystkich zwolnionych za działalność mającą na celu dobro współpracowników i dobro kraju z pełnym odszkodowaniem i zachowaniem ciągłości pracy. 4) Ujednolicić ceny w całym kraju tych samych produktów. 5) […]

Żak Eugeniusz

Żak Eugeniusz (ur. 19 IV 1931 Atalin) – pracownik górnictwa, działacz partyjny. Syn Szczepana. Z górnictwem związany od połowy lat 50. Zdobył doświadczenie na polu walki z zagrożeniem metanowym. Racjonalizator i autor wielu wynalazków opatentowanych w krajach obozu socjalistycznego. Kierownik Zakładu Odmetanowania KWK „Jastrzębie”. W 1985 r. otrzymał tytuł honorowy „Zasłużonego Górnika PRL”. Ponadto odznaczony m.in. […]

Kluczniok Bolesław

Kluczniok Bolesław (ur. 8 II 1939 Radlin – zm. 3 X 2013) – dyrektor KWK „Moszczenica”. Syn Jana i Gertrudy. Absolwent Gimnazjum im. Powstańców Śląskich w Rybniku oraz Politechniki Śląskiej w Gliwicach na Wydziale Górniczym. Po uzyskaniu tytułu magistra w 1961 r. podjął pracę w KWK „Chwałowice”. W 1967 r. został przeniesiony do KWK „Moszczenica”. Tu […]

Siedziba Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA

Siedziba Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA Budynku o powierzchni 16930 m2 został wybudowany w latach 80. XX w. i miał pełnić rolę szpitala ginekologiczno-położniczego. Wraz ze zmianami ustrojowymi po 1989 r. inwestycja została wstrzymana. Przez lata podejmowano próby zagospodarowania obiektu, m. in. miał stać się siedzibą policji i służb ratunkowych. Jastrzębska Spółka Węglowa kupiła nieruchomość od […]

Kopalnia Węgla Kamiennego „Borynia” 1971-2021

Kopalnia Węgla Kamiennego „Borynia” 1971-2021 – publikacja opisująca historię KWK „Borynia”. Monografia kopalni wydana z okazji 50-lecia zakładu. Opisuje historię poszukiwań węgla w rejonie Szerokiej, budowę kopalni oraz funkcjonowanie zakładu z uwzględnieniem jego wkładu w rozwój regionu. Autorzy: Marcin Boratyn, Krystyna Furczyk. Wydawca: Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. KWK „Borynia-Zofiówka” Miejsce wydania: Jastrzębie-Zdrój Rok wydania: 2022 […]

Dexheimer Edmund

Dexheimer Edmund (ur. 7 XII 1910 Lwów – zm. 25 X 1986 Wodzisław Śl.) – żołnierz WP, budowniczy jastrzębskich kopalń, działacz społeczny. Urodził się 7 grudnia 1910 r. we Lwowie jako syn Jana i Marii. W rodzinnym mieście uczęszczał do szkoły powszechnej i gimnazjum. Po zdaniu egzaminu dojrzałości w 1932 r. został powołany do odbycia służby […]

Chlebik Władysław

Chlebik Władysław (ur. 31 X 1922 Stonawa – zm. 6 XI 1991 Jastrzębie-Zdrój) – dyrektor KWK „Moszczenica”. Syn Franciszka i Elżbiety Gemrot. Po ukończeniu prywatnego polskiego gimnazjum realnego im. J. Słowackiego w Orłowej podjął pierwszą pracę w karwińskiej kopalni jako ładowacz. Po zakończeniu wojny rozpoczął naukę w Technikum Górniczym w Katowicach. W grudniu 1951 r. uzyskał […]

Haras Krzysztof

Haras Krzysztof (ur. 27 III 1950 Kutno) – działacz partyjny. Syn Zygmunta i Izabeli. W PZPR od 21 X 1976 r. W okresie od 1 II do 8 IV 1982 r. był słuchaczem Międzywojewódzkiej Szkoły Partyjnej przy KW PZPR w Katowicach. W latach 1979-1981 oraz 1983-1986 był członkiem Egzekutywy KZ PZPR KWK „Manifest Lipcowy”. Od 1 […]

Ostaszewski Włodzimierz

Ostaszewski Włodzimierz (ur. 11 X 1928 Dąbrowa Górnicza – zm. 17 IX 1997 Jastrzębie-Zdrój) – budowniczy kopalń w Jastrzębiu-Zdroju i Rybnickim Okręgu Węglowym. Urodził się 11 października 1928 r. w Dąbrowie Górniczej jako syn Stanisława i Ireny. Naukę w Szkole Powszechnej nr 3 w rodzinnym mieście przerwał wybuch II wojny światowej. Kontynuował ją w Szkole Powszechnej […]

Borowy Bohdan Jan

Borowy Bohdan Jan (ur. 4 X 1930 Rafałówka – zm. 12 IX 2013 Jastrzębie-Zdrój) – dyrektor KWK „Borynia” oraz Rybnicko-Jastrzębskiego Gwarectwa Węglowego. Syn Stanisława i Janiny. Urodził się na Wołyniu, pochodził jednak z rodu szlacheckiego związanego z ziemią ciechanowską. Absolwent Politechniki Wrocławskiej na Wydziale Mechanicznym i Akademii Górniczo-Hutniczej na Wydziale Górniczym. Karierę zawodową rozpoczął w KWK […]

Kaczmarczyk Stanisław

Kaczmarczyk Stanisław (ur. 16 V 1924 Rybnik) – górnik. Syn Jerzego. Pracę w górnictwie rozpoczął w 1948 r. Pracował w KWK „Rymer” i KWK „Rydułtowy”. W 1966 r. otrzymał posadę dyrektora ds. budowy nowych mocy produkcyjnych RZPW. W latach 80. główny inżynier inwestycji ds. rozbudowy KWK „XXX-lecia PRL”. Racjonalizator i autor patentów. W 1985 r. otrzymał […]

Drabik Zygmunt

Drabik Zygmunt – działacz społeczny, funkcjonariusz ORMO. Zawodowo związany z KWK „Jastrzębie” (od 1958 r.) jako sztygar i społeczny ratownik. W ORMO od 1955 r. W latach 70. był kierownikiem Miejskiego Społecznego Inspektoratu Ruchu Drogowego, zastępcą komendanta Komendy Miejskiej ORMO oraz członkiem Miejskiego Komitetu Kontroli Społecznej. Odznaczony Brązową Odznaką za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego (1976) […]

Wójcik Zdzisław

Wójcik Zdzisław Robert (ur. 6 VII 1917 Łowisko – zm. 27 II 1976 Jastrzębie-Zdrój) – żołnierz WP, członek ruchu oporu, dyrektor kopalni „Jastrzębie”. Urodził się w Łowisku koło Niska jako syn Ludwika i Stanisławy Herman. Ukończył szkołę podstawową w Lutoryżu nieopodal Rzeszowa, a następnie przeniósł się do Siemianowic Śląskich, gdzie uczęszczał do gimnazjum i w 1938 […]

Trzaskalik Izydor

Trzaskalik Izydor – działacz partyjny. Absolwent Technikum Mechanicznego oraz Policealnego Studium Zawodowego w Gliwicach. Od 1969 r. członek ZMS, a później ZSMP. Od 1975 r. pracownik KWK „Jastrzębie”. Od marca 1978 r. do stycznia 1979 r. wiceprzewodniczący ZZ ZSMP KWK „Jastrzębie” ds. propagandy. W styczniu 1979 r. został przewodniczącym Zarządu Zakładowego ZSMP KWK „Jastrzębie”. Funkcję tę […]

Pluta Stefan Józef

Pluta Stefan Józef (ur. 29 I 1941 Kazimierz) – działacz partyjny. Syn Józefa i Stefanii. Z wykształcenia technik górnik-elektryk. W latach 1959-1964 pracował w KWK „Czerwone Zagłębie”, następnie w dziale elektrycznym KWK „Zofiówka” („Manifest Lipcowy”). W młodości członek Związku Młodzieży Polskiej i Związku Młodzieży Socjalistycznej. Od 4 sierpnia 1961 r. członek PZPR. W latach 70. był […]

Żak Eugeniusz

Żak Eugeniusz (ur. 19 IV 1931 Atalin) – pracownik górnictwa, działacz partyjny. Syn Szczepana. Z górnictwem związany od połowy lat 50. Zdobył doświadczenie na polu walki z zagrożeniem metanowym. Racjonalizator i autor wielu wynalazków opatentowanych w krajach obozu socjalistycznego. Kierownik Zakładu Odmetanowania KWK „Jastrzębie”. W 1985 r. otrzymał tytuł honorowy „Zasłużonego Górnika PRL”. Ponadto odznaczony m.in. […]

Horak Gerard

Horak Gerard (ur. 19 II 1931 Katowice-Załęże – zm. 8 VI 2015) – dyrektor śląskich kopalń, dyrektor Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Syn Roberta i Marii Bronder. Absolwent liceum górniczego w Katowicach i Politechniki Śląskiej. Z górnictwem związany od lat szkolnych. Początkowo pracował w KWK „Kleofas” i KWK „Wujek”. Następnie był inspektorem w Okręgowym Urzędzie Górniczym w […]