Bilans radzieckich strat w walkach o ziemię jastrzębską wiosną 1945 r.
Na początku 1945 r. dowództwo radzieckie dokonało przegrupowania sił, które miały opanować Zagłębie Ostrawsko-Morawskie, a następnie podjąć ofensywę w kierunku Pragi. Zadanie to spoczęło na żołnierzach 4 Frontu Ukraińskiego i wchodzącej w jej skład 38 Armii z gen. płk. Kiryłłem Moskalenko na czele. W ramach tej operacji, po wielu tygodniach ciężkich walk, Armia Czerwona zdobyła […]
Walki o Borynię i Szeroką 25 marca 1945 r.
Walki o Borynię i Szeroką 25 marca 1945 r. Zdobycie Żor, a w zasadzie ruin miasteczka, w dniu 24 marca 1945 r., umożliwiło Armii Czerwonej podjęcie ofensywy w kierunku Wodzisławia i Jastrzębia. Rankiem 25 marca, w Niedzielę Palmową, na Borynię uderzyli tankiści Czechosłowackiej Samodzielnej Brygady Pancernej, wspomagani przez nacierających od strony Krzyżowic i Pniówka czerwonoarmistów. […]
Tablica poświęcona Obrońcom Bożej Góry
Co upamiętnia Pomysł ufundowania tablicy zrodził się w środowisku Inicjatywy Społecznej „Pamięć Jastrzębska” we wrześniu 2009 r. 70. rocznica czynu zbrojnego Wojska Polskiego po raz kolejny uświadomiła, że w naszym mieście brakuje miejsca, w którym można złożyć hołd Obrońcom Bożej Góry – ułanom, weteranom powstań śląskich, harcerzom, mieszkańcom ziemi jastrzębskiej. W toku dyskusji uznano, że […]
Tablice ku czci księży dekanatu jastrzębskiego pomordowanych podczas okupacji hitlerowskiej
Co upamiętnia W okresie okupacji hitlerowskiej szczególnie brutalne represje dotknęły polski Kościół katolicki. Wśród tysięcy kapłanów, którzy stracili życie z rąk Niemców, było 5 księży związanych z naszą ziemią: ks. Franciszek Macherski (ur. 1883 w Katowicach, kapelan w jastrzębskim Zakładzie Boromeuszek, zm. 1940 w Mauthausen-Gusen), ks. Edward Rduch (ur. 1885 w Jastrzębiu, kapłan w Skoczowie, […]
Grób Żołnierzy Września
Co upamiętnia 1 września 1939 r. żołnierze 3 szwadronu 3 Pułku Ułanów Śląskich stoczyli bój o utrzymanie Jastrzębia. W trakcie walk z Niemcami poległo kilku Polaków. Dwóch z nich, Antoni Kumor i Paweł Sterniczuk, pochowanych jest na cmentarzu parafialnym w Jastrzębiu Górnym. Rodzaj Mogiła Rok fundacji b.d. Autor Nieznany Lokalizacja Jastrzębie Górne, cmentarz parafii św. […]
Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej
Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej – publikacja Mieczysława Brzosta poświęcona ruchowi oporu podczas II wojny światowej. Autorem książki jest Mieczysław Brzost (1917-2003), uczestnik II wojny światowej oraz działacz społeczny mieszkający w Jastrzębiu-Zdroju. W książce opisał m.in. członków ruchu oporu z terenu ziemi jastrzębskiej. Spis treści: Wstęp I Rybnickie środowisko patriotyczne II Masowe mordy ludności Śląska III Sztab […]
Henryk Sławik. Wielki zapomniany Bohater Trzech Narodów
Henryk Sławik. Wielki zapomniany Bohater Trzech Narodów – publikacja Grzegorza Łubczyka poświęcona postaci Henryka Sławika. Autorem publikacji jest Grzegorz Łubczyk, dziennikarz i były ambasador RP na Węgrzech. Publikacja jest rozszerzeniem poprzedniej książki pt. „Polski Wallenberg. Rzecz o Henryku Sławiku”. Opisuje życie i działalność Henryka Sławika, a także zabiegi autora książki o przywrócenie pamięci o bohaterze z […]
Marsz Śmierci
Marsz Śmierci – publikacja Jerzego Fudzińskiego o ewakuacji więźniów KL Auschwitz-Birkenau w styczniu 1945 r. Autorem publikacji jest Jerzy Fudziński, działacz Jastrzębskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, szczególnie zasłużony w upamiętnianiu ofiar zbrodni hitlerowskich. Tematem broszury jest tragiczna w skutkach ewakuacja więźniów KL Auschwitz-Birkenau, nazwana Marszem Śmierci. Autor opisuje trasę przemarszu, podaje przykłady okrucieństwa hitlerowców oraz bohaterstwa mieszkańców ziemi […]
Wyzwolenie Bzia wiosną 1945 r. w relacji Wilhelma Krupy
Był styczeń 1945 r. Armie hitlerowskie cofały się pod naporem ofensywy radzieckiej i Wojska Polskiego – na zachód. Tą samą szosą Pawłowice-Wodzisław Śl., którą 1 września 1939 r. armia hitlerowska tak wesoło parła na wschód, teraz dzień i noc wracała na zachód, lecz nie tak wesoło jak wtedy. Opłakany był to widok. Konie chude, zarażone […]
1 września 1939 r. w relacji ks. Augustyna Machalicy
Bardzo bolesne rany zadała kościołowi i plebani II wojna światowa. Szkody ujemne powstały w drobnej tylko części bezpośrednio po wkroczeniu armii hitlerowskiej do Jastrzębia (1 IX 1939 r.). Główne zaś szkody spowodowały dopiero długotrwałe działania frontowe na terenie naszej parafii na schyłku wojny światowej. Na długie lata pozostanie pamiętnym dzień wkroczenia armii niemieckiej na pierwszym […]
„Marsz Śmierci” we wspomnieniach uczestników
Róża Driańska „W Jastrzębiu Dolnym przed domem, gdzie obecnie mieści się Gminna Spółdzielnia, stało mnóstwo ludzi. Przed nami nie widać było SS-mana, z boku też nie, za nami- oglądaliśmy się- też nie. Wzięłam Anielkę- moją siostrę- za rękę i powiedziałem głośno do stojących cywilów- przepraszam! Szybko się rozsunęli, weszłyśmy pomiędzy nich- zasunęli lukę. Po kilkudziesięciu […]
„Marsz Śmierci” we wspomnieniach świadków
Józef Blacha (Jastrzębie Dolne) „W dniu 20 stycznia około godz. 15.00 wracałem z pracy z kopalni „Rymer” rowerem do domu. Natrafiłem kolumnę maszerujących więźniów. Poboczem obok więźniów szli konwojujący SS-mani. Prowadząc rower szedłem dalej piechotą. Jedna z więźniarek zapytała mnie, gdzie mogłaby się schronić. Ostrzegłem ją, że obserwuje nas jeden z SS-manów, który prawie w […]
Szewczenko Iwan
Szewczenko Iwan (Шевченко Иван Яковлевич) (ur. 1922 – zm. 24 V 1945 Kraków) – żołnierz Armii Czerwonej, uczestnik walk o Bzie. Syn Jakowa. Urodził się w 1922 r. w Ukraińskiej SSR. Mieszkał we wsi Czernecze, gdy w 1941 r. został wezwany do Armii Czerwonej przez rejonowy komisariat wojenny w Czehryniu. W tym samym roku został ranny. […]
Miasto Matek (Stadt der Mütter)
Miasto Matek (Stadt der Mütter) Miasto Matek było ośrodkiem ginekologiczno-położniczym dla niemieckich matek utworzonym w listopadzie 1944 r. Jego pomysłodawcą był Carl Clauberg znany z paramedycznych doświadczeń w KL Auschwitz. W listopadowym wydaniu „Krakauer Zeitung” podano, że: „Gauleiter Bracht przekazał w tych dniach społeczeństwu Wielkich Niemiec jedyny w swoim rodzaju i wyznaczający kierunek zdrowiu narodowemu […]
Obóz przesiedleńczy w Jastrzębiu dla etnicznych Niemców z Rumunii
Obóz przesiedleńczy w Jastrzębiu dla etnicznych Niemców z Rumunii Po napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę 1 września 1939 r. Górny Śląsk został wcielony do Trzeciej Rzeszy. Tym samym stał się jednym z miejsc osiedlania osób pochodzenia niemieckiego, które do tej pory zamieszkiwały tereny Włoch, Rosji, krajów Bałtyckich czy Rumunii. To właśnie z tego ostatniego kraju […]
List Jarmily Witczak do rodziców – Londyn 13 czerwca 1945
„Londyn 13. 06. 1945. Najdrożsi, jestem taka szczęśliwa, że mogę do Was napisać po tylu latach milczenia, że nawet nie wiem jak i gdzie zacząć. Często Was wspominaliśmy i baliśmy się czy jesteście wszyscy zdrowi. Właśnie wczoraj dostałam od młodego pana Stránskiego wiadomość, że jesteście wszyscy zdrowi i od razu zrobiło mi się lżej na […]
List Jarmily Witczak do jej brata Jaroslava – Londyn 20 sierpnia 1945
Londyn 20. 08. 1945. Drogi Jarku, Slavko i dzieci Wczoraj rano Mik wybiegł z pokoju, trzymając list i woła do mnie „Jaruś, Protivanov !!!! To było bardzo wzruszające i radosne, ale już wiedziałam od naszych, że jesteście wszyscy zdrowi to już się nie bałam list otworzyć (jak to było za pierwszym razem) i nawet ta […]
Ździebło Stanisław
Ździebło Stanisław (ur. 13 IV 1904 Jastrzębie Dolne – zm. 18 IV 1985 Kraków) – handlowiec, żołnierz AK Stanisław Ździebło urodził się 13 kwietnia 1904 r. w Jastrzębiu Dolnym na tzw. Pochwaciu, w rodzinie Karola i Florentyny z d. Kocur. Po ukończeniu szkoły powszechnej w 1917 r. podjął naukę w szkole rolniczej w Tarnowskich Górach. Po […]
Sławik Henryk
Sławik Henryk (ur. 15 VII 1894 Szeroka – zm. 23 VIII 1944 Mauthausen) – dziennikarz, sprawiedliwy wśród narodów świata Henryk Sławik urodził się 15 lipca 1894 roku w Szerokiej (obecnie dzielnica Jastrzębia-Zdroju) i był dziewiątym (z jedenaściorga) dzieckiem Jana i Weroniki z Sobocików. Uczęszczał do niemieckiej szkoły ludowej. Ze względu na panującą biedę wyjechał do Pszczyny […]
Ranoszek Joachim
Ranoszek Joachim (ur. 1913 Wierzbie – zm. 1997 Johannesburgu) – mgr farmacji, oficer Wojska Polskiego Joachim Ranoszek urodził się w 1913 r. w w miejscowości Wierzbie koło Lublińca. Syn Franciszka i Marii z domu Besuch. Uczęszczał do miejscowej szkoły podstawowej, a następnie do Gimnajzum w Tarnowskich GórachStudiował farmację na Uniwersytecie Poznańskim (od 1 IX 1930 r.) […]