Lohmann Maksymilian (ur. 9 XII 1914 Częstochowa – 24 V 1990 Bielsko-Biała) – żołnierz Września’39, członek ruchu oporu, więzień obozów koncentracyjnych.

Urodził się 9 grudnia 1914 r. w Częstochowie jako syn Piotra i Zofii Podwysockiej. Ukończył szkołę powszechną i VIII Państwowe Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Krakowie. Maturę zdał w 1934 r. i rozpoczął służbę wojskową w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Na XI promocji został mianowany podporucznikiem kawalerii, a następnie został przydzielony do 3 Pułku Ułanów Śląskich w Tarnowskich Górach. Latem 1938 r. został przeniesiony do 3 szwadronu tego pułku, stacjonującego w Pszczynie, gdzie objął dowództwo plutonu.

W kampanii wrześniowej walczył na szlaku bojowym od Jastrzębia po Tomaszów Lubelski. 1 września 1939 r. został wysłany przez swego dowódcę ze stanowiska pod Bożą Górą na poszukiwanie jednostek schodzących ze Śląska Cieszyńskiego. Nie zdoławszy przebić się z okrążenia, 20 września 1939 r. trafił do niewoli niemieckiej.

Został osadzony w hitlerowskim obozie jenieckim Oflag XI A Osterode w Niemczech. W lipcu 1940 r., w czasie przewożenia do Oflagu Arnswable (Choszczno k. Szczecina), uciekł z transportu i przedostał się do Generalnej Guberni.

Następnie przebywał w Krakowie, gdzie wstąpił do Związku Walki Zbrojnej (późniejszej Armii Krajowej). Zmienił nazwisko na Jackowiak i używał pseudonimu „Olgierd”. W strukturach armii podziemnej był zastępcą dowódcy IV odcinka (Pogórze) Obwodu ZWZ/AK w Krakowie. Prowadził tajne szkolenia wojskowe. Latem na wskutek donosu został przeniesiony na teren Obwodu AK Jasło, gdzie objął dowództwo patroli dywersyjnych. Na skutek denuncjacji został wraz z współpracownikami 20 września 1943 r. aresztowany przez gestapo podczas zebrania konspiracyjnego oddziału ruchu oporu. Po przesłuchaniach w Jaśle, gdzie był bity i torturowany, został przewieziony do więzienia w Tarnowie.

2 października 1943 r. trafił KL Auschwitz (nr obozowy 153357). W lutym 1944 r. za próbę ucieczki został umieszczony w bloku nr 11, a następnie karnym transportem przewieziony do KL Flossenburg w pobliżu miasta Weiden w Niemczech. Został wyzwolony przez wojska amerykańskie. Następnie był leczony w szpitalu Wojska Polskiego we Włoszech, gdzie po dojściu do zdrowia wstąpił w szeregi II Korpusu gen. Andersa.

Po zdemobilizowaniu wrócił do Polski. Od lat 50. pracował jako kierownik schroniska PTTK na Skrzycznem. Zmarł 24 maja 1990 r. w Bielsku-Białej. Został pochowany na cmentarzu komunalnym. Awansowany do stopnia porucznika.

Odznaczenia:

– Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami nadany Rozkazem Komendy Głównej AK na Kraj w styczniu 1945 r.

– Medal Wojska nadany 15 stycznia 1947 r. Rozkazem Personalnym 1 Pułku Ułanów Krechowieckich nr 181/49.

– Krzyż Walecznych (za walki partyzanckie) nr 5/49 nadany 30 grudnia 1949 r. przez MON w Londynie.

– Medal Zwycięstwa i Wolności D 56217 nadany przez Radę Państwa z 14 sierpnia 1959 r.

– Krzyż Partyzancki nr F4761 nadany przez Radę Państwa z 20 sierpnia 1961 r.

– Krzyż Walecznych (za kampanię wrześniową 1939 r.) nr 1382 nadany przez Departament Personalny MON w Warszawie z 15 listopada 1967 r.

Źródła:

• M. Mosz, Pszczyńscy ułani: Maksymilian Lohmann, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 1 (39) z I 2016 r.