Boża Góra – dawny przysiółek, obecnie część Jastrzębia-Zdroju.
Boża Góra, leżąca na pograniczu Jastrzębia Dolnego i Mszany, ponad doliną Szotkówki, uchodzi za najstarszą historycznie część Jastrzębia-Zdroju. Jeszcze przed kolonizacją na prawie niemieckim istniała tu osada funkcjonująca na prawie polskim. O niej właśnie mówi najsłynniejsza fraza średniowieczna dotycząca ziemi jastrzębskiej: „Item in Bozagora sive Monte oliveti solvitur decima more polonico, valet 5 ½ marcam” („Dalej, w Bożej Górze, czyli w Górze Oliwnej, uiszczają tę dziesięcinę na sposób polski, wartość jej 5 ½ grzywny”). Oznacza to, że ok. 1300 r. Boża Góra uiszczała biskupstwu najwyższą dziesięcinę spośród wszystkich osad wymienionych w cytowanym źródle, a zatem można przypuszczać, że była najludniejsza. W okresie późniejszym obok Bożej Góry pojawiły się nowe wsie założone według wzorców niemieckich (m.in. Jastrzębie, Moszczenica) i to one, jako lepiej zorganizowane, mogły przyczynić się do upadku pradawnej osady. Na jej terenie pozostał folwark notowany przez źródła z XVIII i XIX w. oraz nieliczne zabudowania. Administracyjnie należały one do gminy Mszana.
Nowego, historycznego znaczenia nabrało to miejsce we wrześniu 1939 r., kiedy okopani na zboczach Bożej Góry polscy ułani stoczyli bój z nacierającymi siłami pancernymi Wehrmachtu. Po II wojnie światowej na terenie Bożej Góry powstał cmentarz wojenny żołnierzy radzieckich i czechosłowackich poległych w walkach 1945 r. Ufundowano również Pomnik Wdzięczności, który wielokrotnie zmieniał swój kształt. Ta część Bożej Góry otrzymała także nową nazwę – Wzgórze Bohaterów, a następnie Góra Wyzwolenia, jednak po 1989 r. powrócono do historycznej nazwy.
W okresie PRL Boża Góra stała się częścią miasta Jastrzębia-Zdroju. Na skutek działalności górnictwa oraz procesów urbanizacyjnych na terenie Bożej Góry nastąpiła znacząca degradacja terenu (kopalnia „Jastrzębie”, Szyby III, sieć kolejowa, osiedle „Bogoczowiec”, budownictwo domków jednorodzinnych). Niestety, nie przeprowadzono tu żadnych badań archeologicznych, które dałyby nam wiedzę o najstarszej części Jastrzębia-Zdroju.
Źródła:
- Musioł L., Jastrzębie. Monografia historyczna gminy i parafii, 1957.
- Spis wszystkich miejscowości województwa śląskiego…, opr. L. Boberski.