Witczak Józef (ur. 28 VII 1900 Jastrzębie – zm. 6 IX 1987 Katowice) – adwokat, właściciel zdrojowiska i dóbr rycerskich w Jastrzębiu

Józef Antoni Witczak urodził się 28 lipca 1900 r.  w Jastrzębiu. Powstaniec. Był synem dr Mikołaja Witczaka i Marii Anny z Adlersfeldów. Uczęszczał do gimnazjum w Rybniku, Wrocławiu i Bedburgu. Maturę zdał w Nadrenii, następnie studiował medycynę na uniwersytecie w Monachium. W latach 1916-1917 pełnił służbę w armii niemieckiej. W 1918 r. był jednym z głównych organizatorów Obrony Górnego Śląska w powiecie rybnickim. Za swoją działalność został oskarżony przez Niemców o zdradę stanu  i 13 stycznia 1919 r. aresztowany. Osadzony w Brzegu przebywał tam dwa miesiące po czym zbiegł i ukrywał się za granicą. W tym samym roku został członkiem Dowództwa Głównego Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w Piotrowicach.  Z bronią w ręku brał udział w walkach I i II powstania śląskiego. Po drugim powstaniu został powołany do Centrali Wychowania Fizycznego, gdzie wspólnie z Grażyńskim i Chmielewskim zorganizował POW. Później objął szefostwo oddziału II Dowództwa Obrony Plebiscytu, po przybyciu Kowalewskiego został jego zastępcą i kierownikiem całego wywiadu. Jako kierownik tzw. Biura Prasowego doprowadził do wykrycia całej niemieckiej organizacji bojowej i częściowej jej likwidacji w okręgu wschodnim i południowym. W trzecim powstaniu został szefem Oddziału II grupy południowej. Z jego inicjatywy został założony Związek Powstańców, w którym od samego początku należał do naczelnych władz.

Po przyłączeniu Śląska do Polski dokończył studia na poznańskim uniwersytecie na wydziale prawa. W latach 1926-1931 pracował w sądownictwie. W 1930 r. wybrany do Sejmu Śląskiego II kadencji, a po rozwiązaniu Sejmu i ponownych wyborach także III kadencji. W 1931 r. otworzył własną kancelarię adwokacką w Katowicach. W latach 1935-1937 wybudował w Jastrzębiu willę w amerykańskim stylu. W czasie II wojny światowej służył w 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka.

Po zakończeniu wojny powrócił do kraju i rozpoczął odbudowę jastrzębskiego uzdrowiska, które w 1947 r. zostało upaństwowione. 31 sierpnia  1946 r. ożenił się z Krystyną Piechotą, którą poznał w latach 30. W 1950 r. został aresztowany przez UB i przetrzymywany w areszcie przez 10 miesięcy. Po powrocie z więzienia w 1951 r. miał zakaz pracy jako adwokat. Nie pomogło nawet wstawiennictwo Arki Bożka i Jerzego Ziętka. Dopiero dzięki wstawiennictwu jednego z dawnych znajomych z armii Maczka, który był wysoko postawionym członkiem KC PZPR, po odwilży w 1956 r. mógł kontynuować praktykę adwokacką. Na stałe mieszkał w Katowicach, gdzie do 1975 r. pracował jako adwokat i tam też zmarł 6 września 1987 r. Został pochowany w rodzinnym grobowcu w Jastrzębiu Górnym 9 września 1987 r.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim „Polonia Restituta” za pracę na niwie społecznej, oraz Krzyżem Walecznych, Śląskim Krzyżem Waleczności I klasy, Gwiazdą Górnośląską, Krzyżem Niepodległości i innymi za czynny udział w powstaniach.

——————————————————————————————————————————–

Józef Antoni Witczak (b. 28 July 1900 in Jastrzębie, d. 6 September 1987 in Katowice) – insurgent, attorney, owner of a spa and knightly estates in Jastrzębie.

Józef Antoni Witczak was born on 28 July 1900 in Jastrzębie. He was the son of Dr Mikołaj Witczak and Maria Anna von Adlersfeld. He attended secondary schools in Rybnik, Wrocław and Bedburg. After passing the secondary school leaving exam in North Rhine, he studied medicine at the University of Munich. In 1916 and 1917, he served in the German army. In 1918, he was one of the key organizers of Upper Silesian Defense in the Rybnik district. In the same year, he became a delegate to the Polish Regional Parliament. As a result of his actions, he was accused of high treason by the Germans and arrested on 13 January 1919. Sentenced to Brzeg, he stayed there for two months, and then escaped to live in hiding abroad. In the same year, he joined the Central Command of the Polish Military Organization of Upper Silesia in Piotrowice. He fought in the First and Second Silesian Uprising. After the second uprising, he was hired at the Center for Physical Education, where he organized the Polish Military Organization with Grażyński and Chmielewski. Later, he became the head of the 2nd department of the Plebiscite Defense Command, and when Kowalewski arrived, Witczak became his deputy and the head of intelligence. As the head of the so-called Press Office, he helped uncover the entire German combat organization and destroy parts of it in the eastern and southern region. During the third uprising, he was appointed the head of the 2nd department of the southern group. It was his initiative to establish the Association of Insurgents, where he served as one of top officials from day one.

When Silesia joined Poland, he completed studies at the Faculty of Law of the University of Poznan. Between 1926 and 1931, he worked in judicature. In 1930, he was elected to the 2nd term of the Silesian Parliament, and also the 3rd term, following the dissolution of the parliament. In 1931, he opened his own law office in Katowice. Between 1935 and 1937, he built an American-style villa in Jastrzębie. During World War II, he served in the 1st Armored Division of General Maczek.

Following the war, he returned to Poland and began the reconstruction of a Jastrzębie-based spa, which was then nationalized in 1947. On 31 August 1946, he married Krystyna Piechota, whom he had met in the 1930s. In 1950, he was arrested by the Office of Security and spent 10 months in jail. Following his release from prison in 1951, he was banned from working as an attorney, even despite Arka Bożek and Jerzy Ziętek’s intercession. It was not until the “thaw” of 1956 and the intercession of an old colleague from General Maczek’s army, who was a highly-placed member of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party, that he could continue his legal practice. He was a resident of Katowice, where he worked as an attorney until 1975, and where he died on 6 September 1987. Witczak was buried in a family tomb in Jastrzębie Górne on 9 September 1987.

His social work earned him the Officer’s Cross of the Order of Polonia Restituta. He was also rewarded for his active participation in uprisings with the Cross of Valor, the Class 1 Silesian Cross of Valor, the Upper Silesian Star and the Cross of Independence, among others.

———————————————————————————————————————————————

Józef Antoni Witczak (28. 7. 1900 Jastrzebie – 6. 9. 1987 Katowice) – povstalec, právník, majitel lázní a rytířského panství v Jastrzebie

Józef Antoni Witczak se narodil 28. července 1900 v Jastrzebie. Byl synem dr Mikołaje Witczaka a Marie Anny z Adlersfeldu. Navštěvoval gymnázium v Rybniku, Wroclawi a Bedburgu. Maturitu složil v Porýní, později studoval lékařství na Univerzitě v Mnichově. V letech 1916-1917 sloužil v německé armádě. V roce 1918 byl jedním z hlavních organizátorů Obrany Horního Slezska v rybnickém okrese. V tomtéž roce se stal delegátem do Polského místního parlamentu. Za svou činnost jej Němci obvinili z velezrady a 13. ledna 1919 byl zatčen a uvězněn ve věznici v Brzegu, odkud po dvou měsících uprchl a skrýval se v zahraničí. Ve stejném roce se stal členem Hlavního velitelství Polské vojenské organizace v Horním Slezsku v Piotrowicích. Se zbraní v ruce se zúčastnil bojů 1. a 2. slezského povstání. Po druhém povstání byl povolán do Ústředí pro tělesnou výchovu, kde společně s Grażyńským a Chmielewským organizoval PVO. Později se stal velitelem 2. oddílu Velitelství obrany plebiscitu. Po příjezdu Kowalewského se stal jeho zástupcem a šéfem celé rozvědky. Jako vedoucí tzv. Tiskové kanceláře odhalil celou německou bojovou organizaci a částečně ji zlikvidoval ve východním a jižním okrsku. Ve 3. povstání se stal šéfem Oddílu 2. jižní skupiny. Z jeho podnětu byl založen Svaz povstalců, ve kterém od samého začátku působil v nejvyšších orgánech.

Po připojení Slezska k Polsku dokončil studium na právnické fakultě poznaňské univerzity. V letech 1926-1931 pracoval v soudnictví. V roce 1930 byl zvolen ve druhém volebním období do Slezského parlamentu. Po rozpuštění Parlamentu a nových volbách také ve třetím volebním období. V roce 1931 si v Katovicích otevřel vlastní advokátní kancelář. V letech 1935-1937 si v Jastrzebie postavil vilu v americkém stylu. Za 2. světové války sloužil v 1. obrněné divizi gen. Maczka.

Po skončení války se vrátil do Polska a začal obnovovat jastrzebské lázně, které však byly v roce 1947 zestátněny. 31. srpna 1946 se oženil s Krystynou Piechotovou, se kterou se seznámil v 30. letech. V roce 1950 byl zatčen komunistickou tajnou policií a vězněn po dobu 10 měsíců. Po návratu z vězení v roce 1951 dostal zákaz pracovat jako právník. Nepomohla ani přímluva Arka Bożka a Jiřího Zietka. Teprve po přímluvě jednoho z bývalých známých z Maczkovy divize, který byl vysoce postaveným členem ÚV PSDS mohl po uvolnění v roce 1956 pokračovat v advokátní praxi. Trvale bydlel v Katovicích, kde do roku 1975 pracoval jako advokát a tam také zemřel 6. září 1987. Byl pohřben v rodinné hrobce v Jastrzebie Górne 9. září 1987.

Byl vyznamenán Důstojnickým křížem „Polonia Restituta” za práci na společenském poli, Křížem za chrabrost, Slezským Křížem za chrabrost 1. třídy, Hornoslezskou hvězdou, Křížem nezávislosti a dalšími za aktivní účast v povstáních.

Źródła:

• Boratyn M., Mazur D.: Jastrzębie Zdrój. Dzieje uzdrowiska 1861-1994”, Jastrzębie-Zdrój 2011.
• Encyklopedia Powstań Śląskich, Opole 1982.
• „Polska Zachodnia” 1926-1939.
• „Dziennik Cieszyński” 1919.
• Rechowicz H., Sejm Śląski 1922-1939, Katowice 1965.
• Wyglenda J., Plebiscyt i powstania śląskie, Opole1966.
• archiwa powstań śląskich w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Ameryce http://www.pilsudski.org/powstania/
• „SPES” 2008.
• Mrożkiewicz J., Zapomniany życiorys śląskiego powstańca, Mikołaj Witczak jr. „Wspomnienia” i „Przyczynki”, Jastrzębie-Zdrój 2006.