Wbrew obiegowej opinii GKS Jastrzębie nie powstał w 1962 r., a w chwili założenia nosił inną nazwę. Drużynę z Jastrzębia założono w 1961 r. jako wielosekcyjny Klub Sportowy Górnik Jastrzębie.

Stało się to w czasie, kiedy budowa kopalń „Jastrzębie” i „Moszczenica” wchodziła w decydującą fazę. Planowano, że kopalnia „Jastrzębie” zostanie oddana do użytku jako pierwsza i stanie się to w grudniu 1962 r. Inwestycję tę zaliczono do sztandarowych w skali kraju, a patronat nad nią objął Związek Młodzieży Socjalistycznej.

Wydaje się, że prekursorem powstania Klubu Sportowego Górnika byli właśnie działacze ZMS. W cieszyńskim archiwum zachowało się bowiem sprawozdanie z działalności Górnika przedstawione na jednym z posiedzeń Osiedlowej Rady Narodowej w 1962 r. Zacytujmy obszerniejszy fragment: „Klub Sportowy Górnik założony został w marcu 1961 r. na wniosek organizacji młodzieżowych przy budujących się kopalniach i przy wydatnej pomocy dyrekcji tych kopalń. Zatwierdzony zaś został jako jednostka prawna KS Górnik Jastrzębie Zdrój w czerwcu 1961 r. Celem Klubu było propagowanie sportu wśród młodzieży Jastrzębia i okolicy oraz załogi budujących się kopalń. Klub skupia w swych szeregach 72 czynnych członków.”

Wspomniane sprawozdanie podaje jeszcze garść innych informacji o pionierskim okresie działalności Górnika. W klubie funkcjonowały 4 sekcje: piłki nożnej, siatkówki, hokeja na lodzie i szermierki. Nas najbardziej interesuje charakterystyka tej pierwszej: „Sekcja piłki nożnej prowadzi swą działalność na terenie basenu kąpielowego, zaś mecze rozgrywa na nie własnym boisku w Jastrzębiu Górnym. Boisko nie spełnia właściwych warunków z powodu złej nawierzchni i nieodpowiedniego położenia, wpływa ujemnie na prawidłową działalność tej sekcji. Pomimo tego sekcja ta wykazuje żywotną działalność, na którą składa się 30 rozegranych meczy: 5 przegranych, 3 remisy, 22 wygranych. Sekcja ta jest dla klubu deficytową, gdyż dochody w stosunku do wydatków są niewspółmiernie niskie.”

Sprawozdanie informuje również, że klub finansowany był ze składek członków czynnych i wspierających oraz dotacji Rady Robotniczej, Rady Zakładowej, Rady Głównej Związków Zawodowych Górników, a także dzięki wsparciu dyrekcji budowanych kopalń. Sprawozdanie zakończono prośbą do ORN o pomoc w uzyskaniu terenu pod nowe boisko piłkarskie oraz o fundusze niezbędne do realizacji tego zamierzenia.

W ewidencji stowarzyszeń powiatu wodzisławskiego znajdujemy informację, że klub został wpisany do rejestru przez Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach w dniu 15 czerwca 1961 r. Dokument też wymienia członków-założycieli KS Górnik Jastrzębie. Byli to: Mieczysław Kopka (dyr. Przedsiębiorstwa Budowy Kopalń ROW), Włodzimierz Ostaszewski (dyr. KWK „Jastrzębie-Moszczenica w budowie”), Edmund Dexheimer (kier. budowy kopalni „Jastrzębie”), Bernard Hałupka, Florian Gomola, Alojzy Poloczek, Kazimierz Obracaj, Józef Gajda, Kazimierz Sitek, Tadeusz Plewnia, Lucjan Ratajczak, Józef Mucha, Augustyn Lasota, Henryk Kała, Rudolf Hyła i Franciszek Aprias (wybitny przodownik pracy). Wśród tych 16 osób część stanowiły najważniejsze osoby w tutejszym rodzącym się górnictwie, jednak niektóre nazwiska pozostają dla nas anonimowe.

Zapiski w niniejszym dokumencie wskazują, że pierwszym prezesem był Edmund Dexheimer, sekretarzem – Florian Gomola, a skarbnikiem – Kazimierz Sitek.

W czerwcu 1962 r. Górnik Jastrzębie zakończył swój pierwszy sezon w klasie C i w zasadzie to jedyne ważne wydarzenie w tym roku – z pewnością nie zasługujące na upamiętnienie w nazwie klubu. Znacznie więcej wydarzyło się w 1963 r. Zarówno Górnik Jastrzębie jak i LZS Moszczenica ostro rywalizowały o awans do klasy B. Jastrzębie zakończyło sezon na miejscu premiowanym awansem, ale Wydział Gier i Dyscypliny dokonał weryfikacji wyników i w tabeli nastąpiły zmiany. Największe dotyczyły… Górnika Jastrzębie, którego ukarano trzema walkowerami za udział w meczach nieuprawnionego zawodnika. Tym samym jastrzębski zespół spadł na trzecie miejsce, a Moszczenica wskoczyła na drugie. I tak przy zielonym stoliku Górnik stracił awans… Być może ta sytuacja spowodowała, że lokalni decydenci postanowili o połączeniu Górnika Jastrzębie z LZS Moszczenica. Należy pamiętać, że właśnie w tym czasie Jastrzębie-Zdrój uzyskało prawa miejskie, a plany przewidywały budowę całkiem dużego miasta obejmującego m.in. Moszczenicę. Fuzja obu klubów nie tylko dawała możliwość gry w klasie B, ale także tworzyła podstawy do budowy silniejszego zespołu. Połączenie odbyło się nie bez oporów działaczy z Moszczenicy, jednak w owym czasie decyzje zapadały wyżej. Odtąd zespół nosił nazwę Górnik Jas-Mos. Szybko stał się wymagającym rywalem. Drużyna awansowała do klasy A, a po doskonałym sezonie 1966/67 znalazła się w lidze okręgowej. Było oczywiste, że fuzja była pomysłem dobrym, tym bardziej, że konsolidowała środowisko piłkarskie w mieście. W połowie 1970 r. zapadła decyzja o przekształceniu Górnika Jas-Mos w Górniczy Klub Sportowy Jastrzębie.

Jak widać, kluczowe daty w historii klubu, to 1961 i 1963. Mimo to, na skutek czyjejś pomyłki utarło się, że jastrzębski klub powstał w 1962 r.

Źródła:

• AP O/Cieszyn, Protokoły ORN w Jastrzębiu-Zdroju za rok 1962, sygn. 14/382.
• AP O/Cieszyn, Ewidencja oddziałów stowarzyszeń zarejestrowanych od 1957 r., sygn. 2/282.
• „Nowiny” 1957-1963, 1967.
• M. Boratyn, O początkach sekcji piłkarskiej GKS Jastrzębie, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 1 (47) z III 2018 r.
• A. Kuta, Wzloty i upadki jastrzębskiej piłki, „Gościniec Śląski” Nr 1 (1998), s. 106-111.