Hetmaniok Józef (ur. 12 III 1903 Moszczenica – zm. 20 VII 2001 Ruptawa) – powstaniec śląski z Ruptawy.

Pochodził z wielodzietnej rodziny. Miał 4 siostry (Annę, Marię, Julię, Gertrudę) oraz 2 braci (Leona, drugi brat nieznany z imienia uciekł przed represjami do Anglii, gdzie zamieszkiwał do końca życia).

Rodzina Hetmanioków pochodziła z Moszczenicy. Po zakupieniu domu przeniosła się do pobliskiej Ruptawy. W wieku 16 lat podjął pracę w kopalni „Rymer”.

W 1921 r. Józef wraz z Leonem uczestniczył w III powstaniu śląskim. Brał udział w walkach, jakie toczyły się na terenie Jastrzębia. Jednak nie odniósł poważnych ran.

Służbę wojskową odbył jako saper w jednostce w Krakowie.

Po zakończeniu służby wojskowej powrócił do pracy w kopalni, jednak w czasie Wielkiego Kryzysu został zwolniony. Kilka lat spędził we Francji, gdzie pracował w tamtejszej kopalni.

Po drugiej wojnie światowej trudnił się pracą górnika w kopalni „Chwałowice”. Do Rybnika dojeżdżał na rowerze, natomiast w okresie zimowym zamieszkiwał w hotelu robotniczym.

W 1948 r., w wieku 45 lat, ożenił się z Antoniną Kozioł pochodzącą z Moszczenicy. Ślub wzięli w obrządku ewangelicko-augsburgskim, jako iż przyszła żona wyznawała protestantyzm. Antonina zmarła 21 października 1986 r. w wieku 82 lat.

Józef przeszedł na emeryturę w latach 60. XX wieku. Niemal do końca życia zajmował pokój w budynku, który mieścił się na tzw. „Dworze” (obecnie ulica Kilińskiego).

W ostatnich latach przed śmiercią Józefem opiekowała się rodzina o nazwisku Kozina oraz najbliżsi krewni. Na krótko przed śmiercią premier Jerzy Buzek przyznał mu emeryturę z tytułu uczestnictwa w walce zbrojnej o granice II Rzeczypospolitej.

5 lipca 2001 r. postanowieniem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, ale nie zdążył go odebrać. Zachorowawszy na zapalenie płuc Hetmaniok zmarł 20 lipca 2001 r. w Ruptawie doczekawszy 98 lat i 4 miesięcy. Tym samym odszedł ostatni żyjący weteran Pułku Żorskiego.

Źródła:

• M. Boratyn, A. Ogierman, Józef Hetmaniok (1903-2001), „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 3 (13) z IX 2009 r.
• J. Delowicz, Żołnierze III Powstania Śląskiego, Żory 2011.
• „Jastrząb” nr 17 (75) z 19 VIII 1994 r., nr 28 (146) z 12 VII 1996 r.