Udokumentowane dzieje tej protestanckiej rodziny sięgają 1625 r. Wtedy to w miejscowości Pavlovice na świat przyszedł Tomáš Totušek. Po ponad 100 latach Totuškowie przeprowadzili się do Jimramova, Tam urodził się dziadek Jarmily – Jindřich Totušek, który był człowiekiem statecznym i energicznym. Z zawody rzeźnik. Poślubił Kristinę Šedá i zamieszkali w pobliskiej miejscowości Ubušin, gdzie najmował zajazd oraz zajmował się leczeniem zwierząt – koni i krów, dzięki czemu był w okolicy powszechnie poważany i szanowany. W Ubušinie na świat przyszło czworo z siedmiorga dzieci Jindřicha i Kristiny, wśród nich jedyny syn Jindřich.

Jindřich Adolf Totušek urodził się 10 czerwca 1884 r. Gdy miał pięć lat jego rodzina przeniosła się z powrotem do Jimramova. Tam jego ojciec, poza prowadzeniem gospodarstwa, najmował zajazd znany pod nazwą „U Koruny”. Tam też urodziły się pozostałe dzieci. Młody Jindřich, tak jak dwie z jego sióstr, wybrał karierę nauczyciela. Pierwszą jego szkołą, w której pracował, była szkoła w Rovecne, gdzie nauczał w latach 1904-1910. Tam też poznał i poślubił Jozefę Stankovą, która urodziła się 23 lutego 1886 r. w Rovečné i była katoliczką. Wkrótce na świcie pojawiło się ich pierwsze dziecko.

Jaroslav był jedynym synem Jindřicha i Jozefy. Urodził się 12 lipca 1906 r. w Rovečné. Gdy miał 4 lata jego rodzice przeprowadzili się do miejscowości Věstín, gdzie jego ojciec został zatrudniony w tamtejszej szkole i tam pracował do emerytury. Jaroslav poszedł w ślady ojca i także został nauczycielem. Uczęszczał do gimnazjum w Novym Meście, a jako nauczyciel matematyki podjął pracę w Olešnicy, gdzie w 1932 r. poślubił nauczycielkę Jaroslavę Kovářikovą, z którą miał czwórkę dzieci. W ich wypadku historia rodziców Jaroslava powtórzyła się, gdyż jego żona także była katoliczką (Jarmila także wyszła za katolika). Rok po ślubie przeniósł się Protivanova. W 1941 r. wydał przewodnik po narciarskich kurortach. Wraz z miejscową ludnością wspierał partyzantów oraz ukrywał radzieckiego spadochroniarza. W 1946 r. przeprowadził się do Boskovic. Z entuzjazmem poświęcił się pracy nauczycielskiej i etnograficznej. Gdy w 1967 r. zmarła jego żona długo nie mógł pogodzić się z samotnością i w 1969 r. poślubił Emilię Alexovą. Zmarł 5 listopada 1994 r. w szpitalu w Brnie.

Najmłodszą z rodzeństwa była Libuše, która na świat przyszła 29 stycznia 1916 r. w Vestinie. Tak jak starsze rodzeństwo także uczęszczała do gimnazjum w Novym Meście. W czasie drugiej wojny światowej poślubiła nauczyciela Oldřicha Tomeša, z którym miała dwie córki. Po wojnie pracowała jako nauczycielka w Ostravie. W 1959 r. do Ostravy przeprowadzili się także jej rodzice. Mieszkali z Libušą aż do swojej śmierci. Jindřich zmarł 17 października 1965 r., natomiast Jozefa zmarła 1 sierpnia 1966 r. Trzy lata później 29 maja zmarła także Libuša.

Na zdjęciu Jindrich i Jozefa Totusek z córką Libuszą, arch. Tana Kubatova.

Źródła:

• „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 4 (38), Grudzień 2015.