JASPEDIA

Jastrzębska Encyklopedia Internetowa

Uroczystość poświęcenia dzwonów w parafii pw. Miłosierdzia Bożego 20 sierpnia 1994 r.

Uroczystość poświęcenia nowych dzwonów odbyła się 20 sierpnia 1994 r., a więc prawie rok po konsekracji kościoła pw. Miłosierdzia Bożego. W ceremonii wziął udział bp Damian Zimoń, który poświęcił cztery dzwony: – Miłosierdzie Boże – największy, o wadze 1 tony, ufundowany przez parafian – św. Barbara – nieco mniejszy, ufundowany przez górników jastrzębskich kopalń oraz […]

Wybuch metanu przy głębieniu szybu KWK Moszczenica 8 kwietnia 1959 r.

Drążenie szybów w KWK „Moszczenica” rozpoczęto w 1957 r., jednak postępowało bardzo wolno ze względu na wciąż pojawiającą się wodę i gromadzenie się metanu. Brakowało przy tym rąk do pracy, zatrudniano więc nawet kobiety. 8 kwietnia 1959 r. w godzinach południowych po raz kolejny nastąpił zwiększony przypływ wody z dna szybu I, grożący ulatnianiem się […]

Plebiscyt górnośląski 20 marca 1921 r.

Plebiscyt górnośląski 20 marca 1921 r. – zarządzone przez zwycięskie mocarstwa głosowanie za przynależnością Górnego Śląska przeprowadzone w 1921 r. Na ziemi jastrzębskiej uzyskano następujące wyniki plebiscytu: Borynia (gmina wiejska): PL 274, DE 80, unieważnione 3, razem 357 Borynia Górna (obszar dworski): PL 25, DE 17, razem 42 Bzie Dolne (gmina wiejska): PL 63, DE 137, razem […]

Walki o Borynię i Szeroką 25 marca 1945 r.

Walki o Borynię i Szeroką 25 marca 1945 r. Zdobycie Żor, a w zasadzie ruin miasteczka, w dniu 24 marca 1945 r., umożliwiło Armii Czerwonej podjęcie ofensywy w kierunku Wodzisławia i Jastrzębia. Rankiem 25 marca, w Niedzielę Palmową, na Borynię uderzyli tankiści Czechosłowackiej Samodzielnej Brygady Pancernej, wspomagani przez nacierających od strony Krzyżowic i Pniówka czerwonoarmistów. […]

Wizyta Aleksandra Zawadzkiego w Jastrzębiu-Zdroju 28 maja 1963 r.

Przewodniczący Rady Państwa Aleksander Zawadzki odwiedził Jastrzębie-Zdrój w ramach wizyty przeprowadzonej w województwie katowickim. Pobyt w Jastrzębiu-Zdroju rozpoczął od nowo wybudowanej kopalni „Jastrzębie”, gdzie w towarzystwie dyrektora Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego Jerzego Kucharczyka zwiedził cechownię i maszynę wyciągową oraz zapoznał się z funkcjonowaniem zakładu. Zawadzki udał się także na teren budowy kopalni „Zofiówka”, gdzie oglądał […]

Budowa kopalni „Moszczenica” (1955-1965)

Budowa kopalni „Moszczenica” wiąże się z zaplanowanym na szeroką skalę rozwojem górnictwa na terenie Rybnickiego Okręgu Węglowego po II wojnie światowej. Poszukiwania węgla w rejonie Moszczenicy prowadzono od XIX w., jednak wysoka zawartość metanu w złożu uniemożliwiała wydobycie tego surowca. Z kolei w nieodległym Jastrzębiu funkcjonowało uzdrowisko, podlegające ustawie o ochronie wód leczniczych. Na sprzyjające […]

Historia budowy kopalni „Zofiówka” (1961-1969)

Kopalnia „Zofiówka” stanowi tylko jeden z elementów szeroko zakrojonego planu budowy Rybnickiego Okręgu Węglowego. Na początku lat 50. na terenie Jastrzębia przeprowadzono wiercenia, które przyniosły bardzo pomyślne rezultaty. W 1955 r. zatwierdzono dokumentację geologiczną zawierającą wstępny podział złóż węgla w rejonie Jastrzębia. Niezwłocznie przystąpiono do budowy dwóch pierwszych kopalń: „Jastrzębie” i „Moszczenica”. Jednocześnie intensywnie pracowano […]

Wybory Prezydenta RP w Jastrzębiu-Zdroju w 1995 r.

Wybory Prezydenta RP odbyły się 5 listopada (I tura) i 19 listopada (II tura). Do drugiej tury przeszło dwóch kandydatów: Aleksander Kwaśniewski (35,11%) i Lech Wałęsa (33,11%). Wybory wygrał Aleksander Kwaśniewski z wynikiem 51,72%. Frekwencja wyniosła: 64,70% (I tura) i 68,23% (II tura). W Jastrzębiu-Zdroju zanotowano następujące wyniki: Wyniki I tury: – Lech Wałęsa – […]

Piekło

Piekło – dolina na terenie Ruptawy. Istnieje kilka hipotez pochodzenia nazwy doliny: Pierwsza mówi o bitwie, jaką stoczyły tu podczas wojny 30-letniej wojska protestanckie z armią katolickich Habsburgów. Straty po obu stronach miały być tak duże, że pobojowisko przypominało prawdziwe piekło. Hipotezie tej przeczą jednak źródła, które w ogóle nie wspominają o takiej bitwie. Druga hipoteza […]

Ośrodek Wczasów Niedzielnych

Ośrodek Wczasów Niedzielnych – ośrodek wypoczynkowy przy ul. Cieszyńskiej. Zagospodarowanie naturalnego kompleksu leśnego na teren rekreacyjny rozpoczęto w połowie lat 70. Inwestorem i wykonawcą była KWK „Moszczenica”. Znaczna część prac powstawała rękami górników w ramach tzw. dnia czynu partyjnego. Wybudowano m.in. amfiteatr na kilkaset miejsc, basen, pawilon gastronomiczny, korty tenisowe, alejki spacerowe. Urządzaniem imprez na terenie […]

Dolina Anny (Annathal)

Dolina Anny (Annathal) – dawna nazwa doliny znajdującej się w pobliżu ulic Armii Krajowej i Broniewskiego. Urokliwa dolina była ulubionym miejscem spacerów kuracjuszy. Od zdrojowiska wiodła do niej ścieżka (dziś ul. Kościuszki) biegnąca wśród łąk i pól. W malowniczym jarze chętnie spożywano poziomki, ale także przyniesiony w koszach prowiant. Roztaczał się stąd doskonały widok na Beskidy. […]

Tablica upamiętniająca 100-lecie uzdrowiska

Tablicę odsłonięto 29 X 1961 r. podczas uroczystości 100-lecia działalności uzdrowiska w Jastrzębiu. Umiejscowiono ją na frontowej ścianie budynku Łazienek II. Żeliwna tablica była przymocowana do ściany za pomocą czterech śrub. Napis na tablicy brzmiał: „W SETNĄ ROCZNICĘ DZIAŁALNOŚCI LECZNICZEJ „UZDROWISKA JASTRZĘBIE” TABLICĘ TĄ WMUROWANO I PODCZAS UROCZYSTOŚCI JUBILEUSZOWYCH W XVII R. ISTNIENIA POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ […]

Mogiła Ofiar Marszu Śmierci w Bziu

Co upamiętnia W mogile pochowano ofiary ewakuacji KL Auschwitz, której szlak wiódł wzdłuż szosy Pszczyna-Wodzisław. Rodzaj Mogiła Rok fundacji b.d. Autor b.d. Lokalizacja Bzie Zameckie, cmentarz parafialny Forma I wersja: Pierwotnie na mogile zbiorowej więźniów oświęcimskich, którzy zginęli na terenie Bzia, znajdowała się drewniana tablica (obecnie w Izbie Pamięci w jastrzębskim gimnazjum nr 8). Deska […]

Pomnik Ofiar Marszu Śmierci w Zdroju

Co upamiętnia Niewielki monument upamiętnia 15 więźniów oświęcimskich, którzy w styczniu 1945 r. ponieśli męczeńską śmierć podczas postoju w folwarku Witczaków. Inicjatorem budowy pomnika było miejscowe koło Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz Jastrzębskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. Podczas masowej manifestacji z okazji 40 rocznicy napaści hitlerowskiej na Polskę w fundamenty przyszłego pomnika wmurowano akt erekcyjny. […]

Pomnik Ofiar Marszu Śmierci w Jastrzębiu Górnym

Co upamiętnia W styczniu 1945 r., kiedy ruszyła zimowa ofensywa Armii Czerwonej, Niemcy przystąpili do likwidacji KL Auschwitz-Birkenau. Większość więźniów zmuszono do pieszego marszu w kierunku Wodzisławia. W trakcie pochodu, określonego mianem „Marszu Śmierci”, wielu więźniów zmarło z wycieńczenia lub na skutek egzekucji funkcjonariuszy SS. Część z nich pochowano obok wejścia do kościoła św. Katarzyny […]

Izba Tradycji KWK Jas-Mos

Izba Tradycji powstała w 1975 r. przy okazji wybudowania Ośrodka Pracy Ideowo-Wychowawczej. Na początku zakres tematyczny ekspozycji był szerszy niż dziś, ponieważ obejmował obowiązkowe wówczas zagadnienia dotyczące historii ruchu robotniczego oraz bieżącej działalności PZPR, ZMS i ZSMP. Izbę traktowano więc jako jeszcze jeden front kształcenia ideologicznego w duchu marksizmu-leninizmu. Po upadku systemu socjalistycznego Izba Tradycji […]

Młodzieżowy Dom Pracy Twórczej

Młodzieżowy Dom Pracy Twórczej – placówka kulturalna. Młodzieżowy Dom Pracy Twórczej rozpoczął działalność 1 października 1993 r. dzięki wysiłkom lokalnych artystów i pasjonatów sztuki. Na siedzibę MDPT przeznaczono trzy pomieszczenia Domu Zdrojowego. Głównym zadaniem MDPT było rozwijanie talentów u młodych ludzi i prezentowanie ich twórczości. Młodzi adepci mogli tu liczyć na pomoc specjalistów w dziedzinie malarstwa, […]

Tablica upamiętniająca jastrzębskie ofiary zbrodni katyńskiej

Co upamiętnia Idea tablicy zrodziła się w 2009 r. w środowisku Inicjatywy Społecznej „Pamięć Jastrzębska”. Udało się ustalić nazwiska 9 osób związanych z ziemią jastrzębską zamordowanych wiosną 1940 r. przez NKWD. Byli to dwaj żołnierze Września’39 (Paweł Achtelik i Władysław Jankowski) oraz siedmiu policjantów. Środki na tablicę zbierano za pośrednictwem cegiełek. Uroczystość odsłonięcia tablicy odbyła […]

Domus

Domus – nieistniejąca placówka handlowa przy ul. Średnicowej (Alei Pokoju, Alei Piłsudskiego). Pawilon, składający się z dwóch hal, wykonano według projektu S-400 z tą różnicą, że otrzymał podpiwniczenie. Prace budowlane wykonało Rybnickie Przedsiębiorstwo Budownictwa Węglowego-Zespół Robót przy KWK „Moszczenica”. Inwestorem był WSS „Społem”. Sklep został otwarty 23 października 1976 r. pod nazwą „Jubilat”. Na powierzchni 1400 […]

Osiedle Zdrój

Pierwsze z jastrzębskich osiedli powstało jako osiedle awaryjne dla pracowników budowanych kopalń „Jastrzębie” i „Moszczenica”. Zlokalizowano je w najbliższym sąsiedztwie uzdrowiska oraz kopalni „Moszczenica”. Przystępując do opracowania planów osiedla w Zdroju założono budowę obiektów mieszkaniowych w rejonie trzech ulic: Powstańców (obecnie ul. Kościuszki), Cieszyńskiej (obecnie ul. 11 Listopada) oraz Ogrodowej. Łącznie miało powstać 1500 izb dla […]