JASPEDIA

Jastrzębska Encyklopedia Internetowa

Ryszka (Miech) Jan Michał

Ryszka (Miech) Jan Michał (ur. 1817 – zm. 6 IX 1892) – nauczyciel szkoły w Szerokiej w latach 1839-1887. W latach 1836-1839 kształcił się w seminarium nauczycielskim w Głogówku. Następnie podjął pracę nauczyciela w szerockiej szkole. Był później kierownikiem tej szkoły. Ponadto piastował funkcje pisarza gminnego, organisty i rozjemcy. 20 września 1887 r. przeszedł na emeryturę. […]

Gabryś Ludwik

Gabryś Ludwik (ur. 1900 Halemba – zm. 27 II 1982 Jastrzębie-Zdrój) – uczestnik powstań śląskich, żołnierz Wojska Polskiego. W 1917 r. został powołany do armii niemieckiej, lecz zdezerterował. Związał się z Polską Organizacją Wojskową Górnego Śląska i wziął udział w powstaniach śląskich walcząc m.in. o Bytom. Po ich zakończeniu służył w Wojsku Polskim, a następnie wstąpił […]

Gottschalkowsky Jerzy Mikołaj von

Gottschalkowsky Jerzy Mikołaj von herbu Śreniawa – właściciel dóbr ziemskich w Ruptawie. Ewangelik. Ruptawę posiadał w latach 1773-1779. Rozbudował dwór w Libowcu. W 1775 r. założył kolonię Ruptawiec, w której osadził ewangelików, głównie z cieszyńskiego. Żonaty z Beatą von Marklowską. Źródła:

Herman Teodor

Herman Teodor (ur. 8 XI 1922 Jastrzębie-Zdrój – zm. 1-2 XII 1987) – uczestnik II wojny światowej, działacz społeczny. Syn Franciszka i Karoliny. Ukończył Szkołę Handlową w Rybniku. We sierpniu 1939 r. pełnił harcerską służbę łączności i obserwacji przeciwlotniczej. Zagrożony represjami na początku 1940 r. przedarł się na Węgry, a następnie do Francji. Jako starszy karabinowy […]

Kuś Józef

Kuś Józef (ur. 15 XII 1903 Borynia) – powstaniec śląski z Boryni. Jako szeregowy 9 kompanii 3 batalionu 13 pułku piechoty (żorskiego) brał udział w III powstaniu śląskim. W okresie od 2 maja do 30 czerwca 1921 r. stoczył walki m.in. pod Paruszowcem, Bierawą, Rokiczem, Krasową i Sławęcicami. Źródła:

Piekło

Piekło – dolina na terenie Ruptawy. Istnieje kilka hipotez pochodzenia nazwy doliny: Pierwsza mówi o bitwie, jaką stoczyły tu podczas wojny 30-letniej wojska protestanckie z armią katolickich Habsburgów. Straty po obu stronach miały być tak duże, że pobojowisko przypominało prawdziwe piekło. Hipotezie tej przeczą jednak źródła, które w ogóle nie wspominają o takiej bitwie. Druga hipoteza […]

Ośrodek Wczasów Niedzielnych

Ośrodek Wczasów Niedzielnych – ośrodek wypoczynkowy przy ul. Cieszyńskiej. Zagospodarowanie naturalnego kompleksu leśnego na teren rekreacyjny rozpoczęto w połowie lat 70. Inwestorem i wykonawcą była KWK „Moszczenica”. Znaczna część prac powstawała rękami górników w ramach tzw. dnia czynu partyjnego. Wybudowano m.in. amfiteatr na kilkaset miejsc, basen, pawilon gastronomiczny, korty tenisowe, alejki spacerowe. Urządzaniem imprez na terenie […]

Aleja Pocałunków (Küssenalee)

Aleja Pocałunków (Küssenalee) – zwyczajowa nazwa alejki w pobliżu obecnego Urzędu Skarbowego. Trakt alejki został wytyczony już w pierwszych latach istnienia uzdrowiska, prowadził bowiem do malowniczego Gaju Wiktora, ulubionego miejsca spacerów kuracjuszy. Z czasem szpaler krzewów urósł i w ten sposób powstała zadrzewiona alejka. Miejsce to zyskało swoją nazwę, a raczej dwie. Jedna, polskojęzyczna, odnosi się […]

Miasteczko Ruchu Drogowego

Miasteczko Ruchu Drogowego – obszar edukacyjny zawierający zbiór najczęściej występujących w ruchu kołowym sytuacji na jezdni. Inicjatorem jego powstania był Miejski Społeczny Komitet ORMO. Pod Miasteczko Ruchu Drogowego wyznaczono teren o powierzchni prawie 1 ha między ulicami Podhalańską, Mazowiecką i Małopolską. Pierwsze prace przy budowie obiektu rozpoczęto w 1978 r. Materiał, sprzęt i znaki drogowe przekazała […]

Vidom Jakub

Vidom Jakub – właściciel dóbr ziemskich w Boryni. W połowie lat 50. XVI w. był właścicielem obu dóbr boryńskich. W 1556 r. sprzedał Borynię Dolną Bernardowi Rostkowi, zaś cztery lata później połowę Boryni Górnej odstąpił Mikołajowi Skrzyszowskiemu. W 1567 r. złożył hołd lenny panu pszczyńskiemu jako właściciel pozostałej połowy Boryni Górnej. Źródła:

Szczęsny Teofil

Szczęsny Teofil (ur. 22 IV 1895 Marklowice – IV 1940 Kalinin) – powstaniec śląski, funkcjonariusz policji, ofiara zbrodni katyńskiej. Teofil Szczęsny urodził się 22 kwietnia 1895 r. w Marklowicach koło Wodzisławia jako syn Franciszka i Katarzyny. Rodzice wychowywali syna w duchu polskości, co zaważyło na jego późniejszych losach. Szkołę ludową ukończył w rodzinnej wsi. Następnie zatrudnił […]

Lubowski Ferdinand

Lubowski Ferdinand (ur. 1816 – zm. 1870) – lekarz uzdrowiskowy w Jastrzębiu-Zdroju. Był lekarzem w Gliwicach. Założył tam wytwórnię wód mineralnych „Dr Lubowski & Co”. Podczas sezonu 1864 pełnił funkcję lekarza uzdrowiskowego w Jastrzębiu-Zdroju. Źródła:

Gusnar Karl von

Gusnar Karl von (ur. 26 XI 1750 Pawłowice – zm. 13 VI 1790) – wojskowy, właściciel dóbr w Bziu Górnym. Urodził się w 1750 r. jako syn Franciszka Gottlieba, założyciela linii pawłowickich Gusnarów. Naukę pobierał w gimnazjum cysterskim w Rudach. Po szkole rozpoczął karierę w wojsku uwieńczoną funkcją pierwszego królewskiego marszkomisarza powiatu pszczyńskiego. Mimo, że był […]

Michalski Feliks

Michalski Feliks (ur. 29 XII 1898 Szeroka – zm. 1 IX 1939) – żołnierz WP, powstaniec śląski z Szerokiej. Syn Franciszka i Zofii z Szemoszków. Ukończył szkołę ludową i rolniczą. W 1917 r. został wcielony do armii pruskiej i skierowany na front wschodni, a następnie zachodni. W kwietniu 1919 r. zgłosił się do Armii Polskiej gen. […]

Freund Maximilian Bernhard

Freund Maximilian Bernhard – ginekolog, lekarz uzdrowiskowy w Jastrzębiu-Zdroju. Od końca lat 50. XIX w. związany był z kliniką ginekologiczną Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie prowadził badania nad zastosowaniem nowo odkrytej solanki jastrzębskiej. W sezonie 1864 r. podjął pracę lekarza uzdrowiskowego w Jastrzębiu-Zdroju koncentrując się na leczeniu chorób kobiecych. Efektem tej praktyki jest książka pt. „Erfahrungen über die […]

Gajak Cezary

Gajak Cezary (ur. 1935 – zm. 9 IV 1980) – fotografik, harcerz. Instruktor ZHP. Współzałożyciel i członek Harcerskiej Agencji Fotograficznej w Jastrzębiu-Zdroju oraz Jastrzębskiego Klubu Fotograficznego „Niezależni”. Uhonorowany odznaką Harcerskiej Służby Ziemi Śląskiej i tytułem Seniora JKF „Niezależni”. Autor słynnego zdjęcia dokumentującego nadanie praw miejskich osiedlu Jastrzębie-Zdrój. Źródła:

Borys Józef

Borys Józef Adam (ur. 10 X 1947 Jarczów) – działacz partyjny. Syn Adam i Zofii. W PZPR od 21 VI 1966 r. Od 1 października 1978 r. do 31 maja 1980 r. był sekretarzem ds. organizacyjnych Komitetu Zakładowego PZPR KWK „Jastrzębie”. Źródła:

Sławik Konstanty

Sławik Konstanty (ur. 13 X 1907 Bzie – zm. 7 VIII 1943) – członek Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Przed wojną był zatrudniony jako kierowca w Zarządzie Drogowym w Pszczynie. Pracę tę wykonywał również w czasie okupacji. Należał do Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Na skutek zdrady 7 sierpnia 1943 r. został aresztowany i […]

Erickson Karl Gustav von

Erickson Karl Gustav von (ur. 1743 Moskwa – zm. 5 III 1827) – właściciel dóbr ziemskich w Bziu Górnym. Od 1760 r. w służbie armii pruskiej. W 1784 r. był rotmistrzem, a od 1809 do 1813 r. – komendantem garnizonu w Koźlu. Właścicielem Bzia Górnego był od 1779 r. Źródła:

Miller Janusz

Miller Janusz (ur. 23 II 1963 Bielawa – zm. 8 XII 2002 Jastrzębie-Zdrój) – piłkarz GKS Jastrzębie. Pozycja: pomocnik, obrońca. Przebieg kariery: Bielawianka Bielawa, Moto-Jelcz Oława, Lechia Gdańsk (I 1985-VI 1986), GKS Jastrzębie (1986-1993). Mecze w ekstraklasie: M 31, G 1, w tym M 4, G 0 w barwach GKS Jastrzębie. Debiut w ekstraklasie: 17 III 1985 w barwach […]